Tư tưởng Hồ Chí Minh về đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay

Hồ Chí Minh đã khẳng định, đối lập với đạo đức cách mạng là chủ nghĩa cá nhân, vì vậy, để nâng cao đạo đức cách mạng không thể tách rời yêu cầu chống chủ nghĩa cá nhân, tức xây phải đi với chống, xây là để nâng cao đạo đức cách mạng, chống là hướng tới mục tiêu quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Theo đó, muốn đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cần nhận diện chính xác các biểu hiện của nó.

Ngày nay, toàn cầu hóa, cách mạng khoa học - kỹ thuật và kinh tế thị trường đang tác động mạnh mẽ đến tất cả các giá trị trong đó có giá trị, chuẩn mực đạo đức. Mặt trái của kinh tế thị trường cũng đã và đang tạo nên nhiều biểu hiện mới, thách thức mới, lối sống thực dụng, chủ nghĩa cá nhân có chiều hướng gia tăng, tác động vào nếp sống và các chuẩn mực đạo đức. Tác động tiêu cực từ truyền thông, từ âm mưu và thủ đoạn của “diễn biến hòa bình” trong việc khuyến khích lối sống thực dụng, hưởng thụ, những quan niệm đạo đức xa lạ, trái với văn hóa đạo đức của dân tộc và tiến bộ xã hội.

Bắt đầu từ Hội nghị giữa nhiệm kỳ khóa VII (01/1994) Đảng ta đã chỉ ra bốn nguy cơ, trong đó có nguy cơ suy thoái về tư tưởng chính trị. Hội nghị Trung ương 6, lần 2 (khóa VIII) đã nêu lên tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng. Đại hội X của Đảng (04/2006) thừa nhận trong Đảng đã có một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống. Đại hội XI của Đảng (01/2011) nhận định đã có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống. Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) nhận định, sự suy thoái đã xuất hiện trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, bao gồm cả cán bộ cấp cao và gia đình.

Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) tiếp tục nêu lên vấn đề suy thoái về đạo đức, thẳng thắn chỉ ra 27 biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, của suy thoái đạo đức trong giai đoạn mới. Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII) trên cơ sở kế thừa và bổ sung, phát triển nhiều nội dung quan trọng của các Nghị quyết Trung ương trước đây, tiếp tục chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý… chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, thiếu gương mẫu, phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, nói chưa đi đôi với làm, vi phạm kỷ luật Đảng, vi phạm pháp luật”⁽¹⁹⁾.

Tổng kết 10 năm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giai đoạn 2012-2022 đã “thi hành kỷ luật hơn 2.700 tổ chức đảng, gần 168.000 đảng viên, trong đó có hơn 7.390 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng”⁽²⁰⁾, trong đó có nhiều cán bộ cấp cao, Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng. Rõ ràng, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong nội bộ đã tích tụ nhiều năm. Điều đó làm suy giảm lòng tin của nhân dân với Đảng, ảnh hưởng đến tiền đồ và vai trò lãnh đạo của Đảng. Theo đó, việc nghiên cứu và vận dụng những chỉ dẫn mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên trong tác phẩm Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân là cần thiết và là vấn đề sống còn của một đảng cách mạng chân chính. Để giành chiến thắng trong cuộc đấu tranh sinh - tử này đòi hỏi sự quyết liệt, tính kỷ luật cao và một hệ thống giải pháp đồng bộ, có vậy mới mang lại hiệu quả.

Thứ nhất, tăng cường giáo dục về lý tưởng cách mạng, về đường lối, chính sách của Đảng và nhiệm vụ, đạo đức của người cán bộ, đảng viên.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến chủ nghĩa cá nhân như Hồ Chí Minh đã chỉ ra là do “yếu lý luận”, “không chịu học tập để tiến bộ”⁽²¹⁾ và để chống chủ nghĩa cá nhân, theo Người “phải ra sức tăng cường giáo dục toàn Đảng về lý tưởng cộng sản, về đường lối, chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và đạo đức của người đảng viên”⁽²²⁾. Đây là giải pháp căn cốt nhằm thiết lập nền tảng tư tưởng, lý luận, kim chỉ nam cho hành động, chống căn bệnh yếu lý luận, lười học tập của cán bộ, đảng viên hiện nay. Giáo dục là con đường, biện pháp cơ bản góp phần hình thành các phẩm chất, nhân cách của cán bộ, đảng viên.

Giáo dục nâng cao nhận thức sâu sắc về chỉ thị, nghị quyết, pháp luật. Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân chỉ phát huy hiệu quả khi mỗi cán bộ, đảng viên hiểu, “giác ngộ” rõ mục tiêu, lý tưởng, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, hiểu rõ về tiêu chuẩn, tư cách, đạo đức cách mạng của mình, qua đó tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động, làm cho mỗi đảng viên tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, tạo động lực đấu tranh với những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, kịp thời ngăn chặn, đầy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Thứ hai, phát huy dân chủ, đề cao nguyên tắc tự phê bình và phê bình. Tăng cường sự kiểm soát của nhân dân trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân. Hồ Chí Minh luôn đề cao dân chủ và chấp hành kỷ luật. Theo Người, một trong những nguyên nhân dẫn đến chủ nghĩa cá nhân là mất dân chủ và thiếu kỷ luật. Vì vậy, phải đề cao tinh thần dân chủ tôn trọng tập thể, tôn trọng quần chúng nhân dân là điều kiện để nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật. Mỗi cán bộ, đảng viên phải đặt mình trong tổ chức, pháp luật, kỷ cương. Mở rộng dân chủ, tự phê bình và phê bình trong Đảng là vũ khí sắc bén trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân.

Thông qua tự phê bình và phê bình sẽ giúp khuyết điểm ngày càng bớt, ưu điểm ngày càng tăng. Theo Người, tự phê bình và phê bình đối với mỗi cán bộ, đảng viên như không khí để thở, cơm ăn, nước uống hàng ngày. Phải ráo riết, triệt để, không nể nang, không giấu bệnh, sợ thuốc. Kiên quyết đấu tranh chủ nghĩa cá nhân, chống lối sống hưởng thụ, lười biếng, vị kỷ, nói không đi đôi với làm, nói một đàng làm một nẻo. Nội dung đấu tranh, tự phê bình và phê bình cần bám sát 27 biểu hiện của sự suy thoái đạo đức và Quy định 37-QĐ/TW 2021 về những điều đảng viên không được làm.

Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân theo phương châm “dựa vào nhân dân mà xây dựng Đảng”⁽²³⁾, phải “để cho dân phê bình cán bộ, dựa theo ý kiến họ mà cất nhắc cán bộ”⁽²⁴⁾, cấp ủy đảng các cấp phải thực hiện có nền nếp và nghiêm túc việc lấy ý kiến phê bình của quần chúng đối với cán bộ đảng viên và coi sự đánh giá của quần chúng nhân dân là tiêu chí quan trọng. Đặc biệt, Đảng phải tạo được sự “đột phá” trên mặt trận chống tham nhũng, lãng phí. Nếu không đẩy lùi được “quốc nạn”, không tẩy bỏ được những cán bộ thoái hóa, biến chất thì không thể lấy lại lòng tin của nhân dân mà mất lòng tin là mất tất cả. Theo đó, muốn chống chủ nghĩa cá nhân, chống tham nhũng hiệu quả thì tất yếu phải dựa vào tai mắt và sự ủng hộ của nhân dân.

Thứ ba, phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, kiểm soát tốt quyền lực của cán bộ, đảng viên. Phát huy trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân. Sinh thời Hồ Chí Minh đòi hỏi, “Kỷ luật của Đảng phải nghiêm minh”⁽²⁵⁾. Thực hiện tốt kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng sẽ góp phần giáo dục, răn đe đối với cán bộ, đảng viên, đấu tranh ngăn chặn với những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Hồ Chí Minh khẳng định: “kiểm tra có tác dụng thúc đẩy và giáo dục đảng viên và cán bộ làm tròn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước. Thực hành tốt công tác kiểm tra, kiểm soát sẽ giúp cho “bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết, hơn nữa kiểm tra khéo về sau khuyết điểm nhất định bớt đi”⁽²⁶⁾.

Cần coi trọng công tác kiểm tra, giám sát và phải có trọng tâm, trọng điểm, phải phát hiện kịp thời, ngăn ngừa sớm những vi phạm, khuyết điểm. Phải kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những phần tử cơ hội, thực dụng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Phải xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế kiểm soát quyền lực để chủ nghĩa cá nhân, những biểu hiện suy thoái không còn nơi để “dung dưỡng”, không có điều kiện để làm trái, để trục lợi, “không thể”, “không dám”, “không muốn”, “không cần” tham nhũng.

Phải có cơ chế kiểm soát chặt chẽ để ngăn chặn nguy cơ nảy sinh tham nhũng từ khi xây dựng chính sách, pháp luật. Bổ sung và hoàn thiện các quy định về kiểm soát quyền lực, trách nhiệm của người đứng đầu trong kiểm tra, phát hiện và xử lý tham nhũng. Pháp luật phải đảm bảo “không có vùng cấm”, vùng “hạ cánh an toàn”. Mọi quyền lực phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế, ràng buộc bằng trách nhiệm. Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân nói chung và tham nhũng nói riêng phải tiến hành kiên quyết, kiên trì, liên tục, không được né tránh, cầm chừng. Phải thực hiện một cách đồng bộ, vừa phải kiên quyết phát hiện, xử lý tham nhũng, vừa phải kiên trì giáo dục, ngăn ngừa không để xảy ra tham nhũng, vừa phải luôn cảnh giác, đấu tranh với những âm mưu của các thế lực thù địch, những phần tử xấu, cơi hội, lợi dụng cuộc đấu tranh để kích động, chống phá Đảng và Nhà nước.

Chú trọng vai trò nêu gương của người đứng đầu, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”(27). Nêu gương trong công tác hàng ngày, nêu gương trong đấu tranh với những biểu hiện sai trái, tránh tình trạng “dĩ hòa vi quý”, “thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh” và nêu gương trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Thực hiện nghiêm Quy định số 08-QĐi/TW về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05- CT/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII. Xem việc học và làm theo đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành nhu cầu tự thân, thiết thực, có hiệu quả, bảo đảm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có khả năng “đề kháng” tốt, “miễn dịch” hiệu quả với chủ nghĩa cá nhân.

Có thể nói, hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, kể từ khi Hồ Chí Minh viết tác phẩm, những lời di huấn của Người vẫn còn nguyên giá trị, như một lời gửi gắm đến các thế hệ tiếp nối “sứ mệnh”, trọng trách trước nhân dân và dân tộc. Mỗi bước đường thành công của cách mạng đều gắn với sự lớn mạnh và trưởng thành của Đảng, trong đó không thể tách rời nhiệm vụ đấu tranh chống lại những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, góp phần nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên. Đây là yêu cầu mang tính sống còn của người cộng sản, của một Đảng cách mạng. Tác phẩm đúng với tên gọi của nó vẫn đã và đang là kim chỉ nam cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay./.