Là tổng thể các biện
pháp nhằm nâng cao khả năng nhận diện các vấn đề, đưa ra dự báo, dự kiến, xác định
mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược, các chủ trương, định hướng nhằm thực hiện thắng
lợi các mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng quân sự
Thách thức đặt
ra đối với lãnh đạo là nhận diện được các vấn dê có tính bản chất, những vấn đề
cần đến sự can thiệp của tầm lânh đạo.
Những vấn đề mà hầu hết đội ngũ lãnh đạo hiện
nay đang phải đối mặt rất phức tạp và hết sức nan giải: các vấn đề có tính phức hợp, đan
xen, tương tác lớn với nhau, thay đổi nhanh, khó nhân diện, khó lường trước hệ
quả và không nhất thiết có tiền lệ.
Theo Sanders1, với tầm nhìn và tư duy, mọi chuyện chúng ta chứng kiến và trải nghiệm đều
có thể coi như sự kiện diễn ra trong một hệ thống lớn hơn và chiếc chìa khóa mở
đường cho sự nhận thức thấu triệt động thái của “bức tranh lớn” chính là nhìn
vào hệ thống rộng lớn hơn đó theo cách nhất quán, chặt chẽ và hiện thực.
Trong nỗ lực
xây dựng một khoa học mới, một cách nhìn mới đối với thế giới Sanders[1] chỉ ra 7 nguyên tắc của tư duy chiến lược. Có thể vận dụng các nguyên tắc
đó vào nhận diện vấn đề và bối cảnh. Các nguyên tắc đó là:
(1)
Xem xét trọn
vẹn các hệ thống, chứ không phải các bộ phận đơn lẻ.
(2)
Giữa trật tự
và vô trật tự có một mối liên quan, hiện tượng thay đổi tự tổ chức diễn ra với
tính cách là kết quả của những tác động qua lại giữa chúng
(3) Một biến cố nhỏ trong một khu vực cỏ thể gây nên một trận xoáy lốc dữ dội
trong một khu vực khácẵ
(4)
Các loại bản
đồ, mô hình, hình ành hiển thị
tạo thuận lợi cho việc nhìn rõ các mỗi ràng buộc, liên quan và phương thức tác
động qua lại.
(5)
Xem xét bao
quát xuyên qua các bộ môn khoa học và các ngành công nghiệp là chiếc chìa khóa
mở đường, giúp cho việc xác định tận các điều kiện ban đầu, các biến chuyển hệ
chuẩn và các cơ hội đề đổi mới.
(6) Tư duy phi tuyến tính là sự phán đoán rất hệ trọng để nhận dạng các dấu hiệu,
căn cứ về thay đổi trong môi trường.
(7) Tầm nhìn, viễn cảnh là trọng yếu khi xem xét các biến cố hỗn độn.
- Tìm kiếm cơ hội từ trong vấn
đề
Lãnh đạo là định
hướng, dẫn dắt cơ quan, đơn vị, cộng đồng và xã hội theo một tàm nhìn và hỗ trợ
họ cùng hiện thực hóa tầm nhìn đó.
Khó khăn,
thách thức đối với lãnh đạo có thể đến từ mọi phía, từ tàn dư quá khứ của cơ chế
lãnh đạo cũ, của những thói tật, hủ tục của tổ chức và bản thân người lãnh đạo;
từ tương lai khi các ước mơ càng lớn thì mức độ khó khăn và nguy cơ không thành
công cũng càng cao; từ bên ngoài, khi các tồ chức, các quốc gia khác cũng đang
cần nguồn lực để theo đuổi tầm nhìn của chính họ nên không sẵn sàng liên minh
và chia sẻ; hay từ bên trong, khi các tranh chấp lợi ích, các tham vọng cá nhân
va chạm trực tiếp với nhau.
Tuy nhiên,
người lãnh đạo vói tư duy vượt trội thi chính những thách thức đó là cơ hội đê
hình thành nên tầm nhìn của một tổ chức hay một xã hội. Cơ hội lãnh đạo nói
chung hay tầm nhìn lãnh đạo nói riêng, và quá trình tư duy, tư duy lại về lãnh
đạo là hỉnh dung về tương lai đươc đưa ra trên cơ sở:
(1) tri thức về bối cảnh và từ bối cảnh những
người sẽ cùng hiện thực hóa tâm nhìn lãnh đạo;
(2) đam mê, sự tâm huyết tạo ra những thay đổi
lớn, có tính bản chất;
(3) bản lĩnh dám dấn thân với tinh thần dám nghĩ,
dám làm, ước mơ;
(4) diễn đạt
có sức lôi cuốn một cách có thể tạo nên cảm hứng.
- Gọi tên ý niệm và đưa ra tuyên bố tầm nhìn
Trên
cơ sở tất cả quá trình hiểu biết và dam mê, bước tiếp theo tự nhiên trong tư
duy lãnh đạo và xây dựng tầm nhìn lãnh đạo sẽ là gọi tên ý niệm, khái quát hóa
ý tưởng và đưa ra tuyên bổ tầm nhìn lãnh đạo.
Tuyên bố tầm nhìn thường là một mô tả ngắn gọn, súc tích về hình ảnh
tương lai cùa tổ chức hoặc xã hội mà người lãnh đạo muốn vươn tới. Các tuyên bố
tầm nhìn luôn tạo ra nhiều phản ứng và kèm theo đó là các rủi ro để trở thành
hiện thực.
Đe tầm nhìn có sức lôi cuốn, thay
vì mơ hồ, chung chung, tư duy lãnh đạo, nhất là tư duy chiến lược và năng lực dự
báo có ỷ nghĩa quan trọng để có thể nhận thức được cả cái cụ thể lẫn cái khái
quát, hiện thực và cái chưa có; cái cá nhân và tập thể - cộng đồng.
Năng lực dự
báo liên quan đến khả năng tiên lượng được những sự việc có thể xảy ra trong
tương lai trên cơ sở phân tích khoa học về các dữ liệu có trong thực tiễn mà chủ
thể đã thu thập được.
Lãnh đạo quốc
gia không chi tuyên bố và theo đuổi tầm nhìn tổng thể hay tầm nhìn chiến lược
cho từng lĩnh vực mà còn cần
đảm bảo sự tương thích giữa nó với tầm nhìn của từng khu vực, từng địa phương.
Đòi hỏi này được đặt ra cũng tương tự như đối với những người lãnh đạo địa
phương.
-
Kiểm chứng, đổi mới tư duy và chia sẻ tầm nhìn lãnh đạo
Tư duy và tầm
nhìn lãnh đạo là các thực thể sống, nó được
thúc đẩy bởi các áp lực liên tục từ thực tiễn để phản ứng và thích nghi.
để giúp thực
hiện chính xác hơn, sắc sảo hơn nhận thức lãnh đạo.
tầm nhìn lãnh đạo cần được chia sẻ, được truyền cảm hứng và cùng chung tay đồng tâm hiện thực hóa bởi các thành viên trong tổ chức,
trong hệ thống
Tầm nhìn, sau
khi được tuyên bố, luôn cần được tiếp tục thảo luận, kiểm tra và điều chỉnh.
Thảo luận về
tầm nhìn, tầm nhìn cần được tiếp tục thảo luận, kiểm tra, điều chinh và bổ sung
thêm những đam mê của các cá nhân sẽ chung tay hiện thực hóa nó.
tầm nhìn cần
được xây dựng, chia sẻ và theo đuổi thông qua một hệ thống nỗ lực mà trong đó
chính sách và cách thức tổ chức thực hiện chính sách làm cho nó hiệu lực, hiệu
quả,...
Để hiện thực
hóa tầm nhìn lãnh đạo, cần đảm bảo nguyên tắc nhất quán giữa mục tiêu và phương
thức; giữa lời nói và việc làm của cá nhân.
Theo đuổi tầm
nhìn đòi hỏi các năng lực quan trọng từ
phía người lãnh đạo như làm gương. Bên cạnh đó, theo đuổi tầm nhìn là một quá
trình kiên trì, nghiêm túc chứ không phải “đánh trống, bỏ dùi“ hay ngẫu hứng.
Nó đòi hỏi tất cả việc từ thiết lập các quy trình, thủ tục làm việc, sự phân
chia thẩm quyền và trách nhiệm, cung cấp các nguồn lực... được thực hiện đều nhằm
phục vụ tầm nhìn. Chính vì vậy, lãnh đạo có trách nhiệm giải thích, chỉ dẫn,
xây dựng năng lực cho các bên liên quan tâm thế theo đuổi tầm nhìn.
[1] Sanders T.I.: Tư duy chiển lược và Khoa học mới (Strategic thinking and the new science), bản dịch của Chu Tiên Ánh, NxbẵTri thức, H.2006, ừệ93,
133-134.
Bài viết rất hay
Trả lờiXóa