Thời đại công nghệ số 4.0 sẽ ít nhiều làm thay
đổi tư duy, nhận thức, tư tưởng, tình cảm của con người với thế giới chung
quanh. Con người tiếp cận với tri thức nhanh chóng hơn, mở ra khả năng tương
tác; phương thức tác động của chính quyền với người dân đa dạng hơn, nhất là
thông qua mạng xã hội.
Từ những tiến bộ về khoa học và công nghệ, sẽ
xuất hiện nhiều hơn một số xu thế mang tính phổ quát, bên cạnh những giá trị
chung, truyền thống trong quan hệ xã hội ở các quốc gia nói chung với nhiều mức
độ, đặc điểm khác nhau, như xu thế dân chủ hóa đi đôi với cá thể hóa; xu thế
lớn trong đổi mới quản lý, quản trị quốc gia và trách nhiệm giải trình (chuyển
đổi hệ thống hành chính mạnh mẽ sang chính phủ điện tử; phân cấp, phân quyền,
minh bạch hóa thông tin; tăng cường nguồn lực tinh hoa cho bộ máy nhà nước tinh
gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả); tăng cường vai trò giám sát của người dân
đối với hoạt động của bộ máy công quyền. Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, các
hoạt động tuyên truyền xuyên tạc, vu cáo, khủng bố, biểu tình, bạo loạn đối với
Việt Nam có thể được thực hiện tinh vi hơn.
Những năm qua, một trong các yếu tố tạo nên uy tín của Việt Nam
trong quan hệ quốc tế là việc Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn khẳng định quan điểm
tiến bộ, tích cực về nhân quyền, đồng thời cố gắng tạo điều kiện để mọi người
dân được hưởng các quyền của mình và trên thực tế, Việt Nam đã đạt được nhiều
thành tựu nhân quyền không ai có thể phủ nhận. Tuy nhiên, không phải khi nào
hoạt động này cũng nhận được sự hợp tác thiện chí từ một số quốc gia. Nhân
quyền là giá trị thiêng liêng mà toàn thế giới hướng tới.
Thế nhưng đây cũng là chủ đề nhạy cảm mà các thế lực thù địch và
một số tổ chức phi chính phủ được sự giúp đỡ của phương Tây luôn tìm cách lợi
dụng nhằm thực hiện những động cơ xấu để can thiệp vào công việc nội bộ nước
khác, nhất là các quốc gia có thể chế chính trị XHCN nhằm xóa bỏ vai trò lãnh
đạo của Ðảng Cộng sản.
Trong mọi giai đoạn cách mạng, các thế lực thù địch, phản động
luôn tìm cách chống phá Đảng, Nhà nước ta bằng nhiều hình thức tinh vi, xảo
quyệt với nhiều phương tiện, cách thức khác nhau hòng làm suy giảm niềm tin của
nhân dân với Đảng và Nhà nước, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Các thế lực
thù địch đã triệt để lợi dụng sự phát triển của khoa học công nghệ trong thời
đại số nhằm tận dụng đa dạng các phương tiện truyền thông đại chúng, đặc biệt
là các mạng xã hội, xuất bản báo chí ở nước ngoài, sản xuất băng, đĩa hình
chuyển về trong nước. Tài trợ cho một số cơ quan báo chí nước ngoài chống phá
Việt Nam (như VOA tiếng Việt, RFA, RFI, BBC Việt ngữ, HRW...) để tuyên truyền
quan điểm đa nguyên, đa đảng, hạ bệ thần tượng, gây nghi kỵ, chia rẽ nội bộ,
triệt để khai thác các sự kiện chính trị, những vấn đề nhạy cảm để mở các chiến
dịch tuyên truyền chống Việt Nam.
Đồng thời các hội, nhóm, tổ chức phi chính phủ nước ngoài không
có thiện chí với Việt Nam tổ chức nhiều cuộc điều trần, hội thảo, họp báo, ra
tuyên bố, ban hành một số nghị quyết, báo cáo… vu cáo, xuyên tạc tình hình nhân
quyền tại Việt Nam; gắn viện trợ nhân đạo với những đòi hỏi về cải thiện dân
chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo, tự do báo chí ngôn luận…. Hậu thuẫn tổ chức
phi chính phủ thông qua việc triển khai các dự án với những mỹ từ như “thúc
đẩy”, “cải thiện nhân quyền”, khích lệ các đối tượng phản động người Việt lưu
vong ở nước ngoài và số đối tượng chống đối trong nước gia tăng hoạt động.
Nhiều tổ chức như Tổ chức theo dõi nhân quyền (HRW), Ân xá quốc tế (AL),
Freedom House (FH)… trong báo cáo hàng năm, một mặt thừa nhận Việt Nam có
chuyển biến tích cực nhưng vẫn cố ý đánh giá tiêu cực về tình hình nhân quyền
Việt Nam.
Thông qua các nền tảng số, các thế lực thù địch sử dụng những
tin, bài, hình ảnh của báo chí chính thống trong nước, sau đó tô vẽ thêm bớt,
đưa ra những nội dung “thật giả lẫn lộn” và thông tin sai lệch để đưa lên mạng
xã hội. Chúng lập ra những trang/tài khoản núp dưới danh xưng của các cơ quan
Chính phủ, lãnh đạo cấp cao nhằm lôi kéo tâm lý hiếu kỳ của công chúng, đánh
vào khoảng trống thông tin (mà báo chí chính thống trong nước chưa đăng tải
hoặc cần thời gian kiểm duyệt thông tin); ngụy tạo các bài viết dưới những tiêu
đề giật gân liên quan đến những vấn đề đang được dư luận quan tâm… Những
thủ đoạn lợi dụng nền tảng số nêu trên của các thế lực thù địch, phản động, bất
mãn ít nhiều đã dẫn dụ và lừa dối được một bộ phận người dân. Những cái “bẫy
thông tin”mà các đối tượng thù địch, phản động, tổ chức thiếu thiện chí với
Việt Nam tung ra cũng đã khiến cho nhiều người nước ngoài không phân biệt được
thông tin chính thống và thông tin giả mạo, dẫn đến có nhận thức không đúng,
không tốt về Việt Nam.
Sử dụng công nghệ số để ngăn chặn luận
điệu xuyên tạc, vu cáo
Định hướng thứ tư trong phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030
được thể hiện trong Nghị quyết Đại hội XIII là “...xây dựng nền văn hóa Việt
Nam tiên tiến, đậm đã bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội
dung, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”. Trong phương hướng,
nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, Đảng ta xác định:“...Hoàn
thiện các cơ chế, chính sách phát triển công nghiệp văn hóa; phát triển những
sản phẩm, loại hình văn hóa độc đáo, sáng tạo có sức lan tỏa để quảng bá, giới
thiệu ra thế giới”.Theo đó, tuyên truyền văn hóa Việt Nam ra thế giới cần đưa
ra các thông điệp vừa làm nổi bật được những nét đặc sắc của văn hóa Việt Nam,
trong đó có tính khác biệt với các quốc gia khác, vừa đảm bài sự hài hòa với xu
thế chung của nhân loại, đồng thời phải tác động đến tình cảm,đáp ứng được nhu
cầu và thuyết phục đối tượng tiếp nhận.
Do đó, hoạt động tuyên truyền hình ảnh Việt Nam ra thế giới
không thể tách rời với việc đấu tranh phản bác, chống các luận điểm xuyên tạc,
bôi nho hình ảnh Việt Nam. Đây cũng chính là một trong những lĩnh vực quan
trọng của công tác tư tưởng nói chung và công tác đối ngoại nói riêng.
“Đẩy mạnh đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống
phá của các thế lực thù địch, phản động và cơ hội chính trị” là một trong những
nội dung trong 12 định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 được Đảng
ta xác định trong Văn kiện Đại hội XIII. Việc tăng cường, đẩy mạnh các biện
pháp đấu tranh chống các luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ không chỉ nhằm bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ chế độ và sự ổn định của đất nước mà còn nhằm bảo
vệ hình ảnh Việt Nam trước những thông tin không đúng sự thật.
Trong thế giới toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế hiện nay, danh
tiếng và hình ảnh tích cực của một quốc gia ngày càng được coi trọng, thu hút
sự quan tâm của cộng đồng quốc tế bởi hình ảnh quốc gia không chỉ ảnh hưởng đến
các mối quan hệ quốc tế mà còn tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội cũng
như năng lực cạnh tranh của đất nước. Do vậy, việc tạo dựng, quảng bá, nâng cao
hình ảnh quốc gia ngày càng được các nước chú trọng như một chiến lược sức mạnh
mềm trong môi trường quốc tế nhiều biến đổi.
Thông qua nền tảng số, bè bạn quốc tế đã biết đến Việt Nam từ
một nước nghèo nàn, lạc hậu, chịu hậu quả nặng nề của nhiều năm chiến tranh,
lại bị bao vây cấm vận, nay trở thành một Việt Nam có quan hệ ngoại giao với
hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ; quan hệ kinh tế thương mại với hơn 200 nước
và vùng lãnh thổ; có vai trò, vị thế ngày càng nổi bật trong khu vực và trên
thế giới; là thành viên của nhiều tổ chức, diễn đàn quốc tế như ASEAN, ASEM,
APEC, WTO…
Như vậy, trong thời đại khoa học công nghệ phát triển như vũ
bão, việc sử dụng các nền tảng công nghệ số để phục vụ tuyên truyền một mặt góp
phần thúc đẩy quảng bá về một Việt Nam thân thiện, mến khách, một đất nước được
coi là “điểm hẹn của hòa bình”, điểm đến an toàn cho bè bạn quốc tế, mặt khác
góp phần phản bác lại các thông tin tuyên truyền sai trái, thù địch đối với
Việt Nam cũng như nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam với thế giới.
