Khi Mỹ thừa nhận 'ngoại giao cây tre'
Trong cuộc điện đàm đầu tiên với Tổng bí thư Nguyễn
Phú Trọng kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cam kết ủng hộ một Việt
Nam 'mạnh mẽ, thịnh vượng, tự cường và độc lập'.
Đây
là những ngôn từ không chỉ là ngoại giao mà còn mang một hàm ý lớn, theo giới
phân tích.
Tối
29-3, Tổng bí thư
Nguyễn Phú Trọng đã có cuộc điện đàm cấp cao với Tổng thống Mỹ Joe
Biden đúng vào dịp hai nước kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối
tác toàn diện. Thời điểm và bối cảnh điện đàm nhận được sự đánh giá tích cực từ
các học giả.
"Đặt nền tảng cho nâng cấp quan hệ"
Trong
điện đàm, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định những gì hai nước đạt được
trong gần 30 năm qua là phù hợp với nguyện vọng của nhân dân hai nước, được
thúc đẩy trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi theo
tinh thần "gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng
tới tương lai".
Về
phía Mỹ, Nhà Trắng công bố "hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về
tầm quan trọng của việc củng cố và mở rộng quan hệ song phương, đồng thời hợp
tác giải quyết các thách thức chung như biến đổi khí hậu".
Trao
đổi với Tuổi Trẻ, GS Carl Thayer, một chuyên gia người Úc dành nhiều
năm nghiên cứu về Việt Nam, nhận định những gì được phía Mỹ và Việt Nam đăng tải
cho thấy hai nhà lãnh đạo đã bước đầu "đặt nền tảng cho nâng cấp quan hệ".
Ông cũng tin rằng năm 2023 là thời điểm thích hợp để Việt Nam và Mỹ đưa quan hệ
song phương lên tầm cao mới.
"Việc
một tổng thống Mỹ nói chuyện với một nhà lãnh đạo nước ngoài không phải nguyên
thủ quốc gia hoặc đứng đầu chính phủ rất hiếm xảy ra. Nhưng tối 29-3, Tổng thống
Mỹ Joe Biden đã điện đàm với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đó là sự ghi nhận
vai trò quan trọng của ông trong hệ thống chính trị Việt Nam", ông Thayer
nhận xét.
Đồng
quan điểm, TS Huỳnh Tâm Sáng, Trường đại học KHXH&NV - ĐH Quốc gia TP.HCM,
cho rằng việc tổng thống Mỹ điện đàm với Tổng bí thư "vừa là động thái
mang tính thăm dò của phía Mỹ, vừa thể hiện sự tôn trọng đối với lựa chọn về thể
chế chính trị của Việt Nam". Dù việc nâng cấp quan hệ không được nhắc đến
trực tiếp, song cuộc điện đàm đã cho thấy những tín hiệu tích cực về triển vọng
này.
"Theo
thời gian, lãnh đạo Mỹ ngày càng hiểu biết sâu sắc rằng bước đầu tiên để nâng cấp
quan hệ Mỹ - Việt là phía Mỹ phải thể hiện thiện chí đối với việc tôn trọng sự
khác biệt về ý thức hệ và thể chế chính trị của hai nước", ông Sáng giải
thích. Theo ông, những tiến triển đủ để tạo thành "lực đẩy" giúp hai
nước nâng tầm quan hệ cần có yếu tố bối cảnh và thời cơ. Bối cảnh hiện nay là
khá tích cực, nhưng hai nước vẫn cần quyết tâm chính trị cao hơn.
Thừa nhận "ngoại giao cây tre" của Việt Nam
Các
quan chức Mỹ từng nhiều lần tuyên bố ủng hộ "một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh
vượng và độc lập". Nhưng sau lần điện đàm này, trong thông tin được Nhà Trắng
công bố, cam kết đó đã thay đổi thành ủng hộ "một Việt Nam mạnh mẽ, thịnh
vượng, tự cường và độc lập".
Chỉ
một từ mới được thêm vào - một thay đổi nhỏ nhưng cho thấy một sự thừa nhận
đáng chú ý của Mỹ với đường lối đối ngoại cân bằng của Việt Nam trong bối cảnh
thế giới hiện tại.
"Tôi
nghĩ chữ 'tự cường' đó là ám chỉ đường lối "ngoại giao cây tre" của Việt Nam. Có khả
năng Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper đã gợi ý (Tổng thống Joe Biden) để nhấn
mạnh trường phái ngoại giao đặc biệt của Việt Nam", giáo sư Thayer nhận
xét.
Tổng
bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần mượn hình ảnh cây tre để nói về đường lối
đối ngoại của Việt Nam: mềm mại, khôn khéo nhưng rất kiên cường, quyết liệt;
linh hoạt sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định can trường trước mọi thử thách
khó khăn.
Trong cuộc điện đàm tối
29-3, những nguyên tắc đối ngoại như "độc lập, tự chủ",
"đa dạng hóa, đa phương quan hệ", hay "là bạn, là đối tác tin cậy
và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế" đều đã
được người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam đề cập với Tổng thống Mỹ.
Trong
bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung vẫn rất gay gắt và hai nước có những vấn đề
chính trị riêng, theo TS Huỳnh Tâm Sáng, những gì Tổng bí thư đã nói với ông
Joe Biden thể hiện rõ một mong muốn. Đó là Tổng thống Mỹ - lãnh đạo cao nhất của
Mỹ - phải tôn trọng và khẳng định rõ không buộc Việt Nam "chọn bên"
trong cạnh tranh nước lớn.
Đáng
chú ý, cuộc điện đàm diễn ra trong bối cảnh Hội nghị thượng đỉnh dân chủ lần
hai đang diễn ra ở Washington (Mỹ). Vô hình trung, điều này biến cuộc điện đàm
trở thành sự kiện mang tính biểu tượng cao. "Dù trùng hợp hay không, phía
Mỹ dường như đang phát đi tín hiệu rằng khác biệt về ý thức hệ không nên là trở
ngại cho quan hệ Việt - Mỹ vốn đang phát triển mạnh mẽ", TS Huỳnh Tâm Sáng
nói./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét