Phản bác quan điểm chống phá của các thế lực thù địch về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

 

                                            

                                            

Phát triển nền kinh tế thị trường (KTTT) định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Sau hơn 35 năm đổi mới Kinh tế - xã hội có bước phát triển rõ rệt, đời sống Nhân dân được cải thiện, tỷ lệ đói nghèo giảm hẳn, tình hình chính trị xã hội ổn định, quốc phòng - an ninh được giữ vững, đối ngoại và hội nhập quốc tế ngày càng được mở rộng. Công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đã đưa Việt Nam thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị có nhiều quan điểm sai trái, xuyên tạc lệch lạc về vấn đề này. Chúng cho rằng, “Đã công nhận kinh tế thị trường tức là đã thừa nhận chủ nghĩa tư bản, do vậy phải cắt “cái đuôi” định hướng xã hội chủ nghĩa”. Phát triển KTTT thì không thể xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH), chủ trương gắn KTTT với định hướng XHCN là không có cơ sở. Đây là những quan điểm hoàn toàn sai trái, phiến diện và phi khoa học.

Vậy, đâu là sai lầm của những luận điểm cho rằng không thể có nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa?

Thứ nhất, đồng nhất kinh tế thị trường với kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa; cho rằng chỉ có một loại kinh tế thị trường là kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Thực chất, nguồn gốc và bản chất của kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa, các phạm trù (giá trị, giá cả, hàng hóa, tiền tệ), quy luật (giá trị, cạnh tranh, cung - cầu) của kinh tế hàng hóa cũng là các phạm trù, quy luật của kinh tế thị trường. Các phạm trù, quy luật này có trước chủ nghĩa tư bản, được chủ nghĩa tư bản sử dụng để phát triển kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại, không phải là sản phẩm “riêng có” của chủ nghĩa tư bản. Chủ nghĩa tư bản đã sử dụng kinh tế thị trường làm cơ sở cho sự tồn tại, vận động, phát triển của mình.

Thứ hai, các luận điệu rất sai lầm khi cho rằng các quy luật của kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa hoàn toàn đối lập nhau, loại trừ nhau.

Nền kinh tế thị trường thì phải vận hành theo các quy luật của kinh tế thị trường như: quy luật cạnh tranh, quy luật giá trị, quy luật cung - cầu,… trong đó quy luật giá trị là trung tâm. Trong tất cả các nền kinh tế thị trường hiện đại trên thế giới hiện nay, đều có hoạt động của các quy luật kinh tế thị trường và có vai trò quản lý của nhà nước. Nhà nước vừa bảo đảm, tôn trọng, tạo môi trường hoạt động cho các quy luật kinh tế thị trường; vừa hạn chế, khắc phục những tác động tiêu cực, tự phát do các quy luật kinh tế thị trường gây ra; giữ môi trường ổn định cho phát triển kinh tế và hướng sự phát triển kinh tế vào các mục tiêu xã hội, bảo đảm công bằng xã hội, quan tâm đến an sinh xã hội. Song, không có phê phán nào về vai trò của nhà nước, cho rằng điều này đối lập với hoạt động của các quy luật của kinh tế thị trường. Vậy tại sao lại phản bác một cách vô lý phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam!?

Thứ ba, thực tiễn quá trình đổi mới, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, về cơ bản đã hội đủ các yếu tố của nền kinh tế thị trường hiện đại theo các chuẩn mực quốc tế như: đa dạng các hình thức sở hữu, các thành phần kinh tế, tự do sản xuất, kinh doanh, lưu thông những hàng hóa mà pháp luật không cấm, các chủ thể kinh tế cạnh tranh bình đẳng, hệ thống thị trường phát triển ngày càng đồng bộ…; vai trò của nhà nước về quản lý kinh tế đã được đổi mới, quản lý bằng luật pháp, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và sử dụng nguồn lực kinh tế của nhà nước, không can thiệp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các chủ thể kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, hạn chế, khắc phục khuyết tật của cơ chế thị trường,… Các yếu tố bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường gắn với vai trò quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo để hạn chế, khắc phục những tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong từng bước phát triển, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường, phát triển nhanh và bền vững đất nước,…

Nội dung và phương thức quản lý của Nhà nước như vậy không những không mâu thuẫn, đối lập, không cản trở hoạt động của các quy luật kinh tế thị trường, mà còn tạo điều kiện phát huy mặt tích cực, hạn chế, khắc phục mặt tiêu cực của các quy luật, để nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững, hướng đến mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Vì vậy, có thể khẳng định, các quy luật của kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa hoàn toàn không đối lập nhau, không loại trừ nhau trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Với cách nhìn toàn diện, hệ thống, khách quan, khoa học và thực tiễn 35 năm đổi mới, có thể khẳng định phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một đột phá lý luận cơ bản và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và để lại nhiều bài học có giá trị lý luận và thực tiễn cho thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Thứ nhất, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tiếp tục phát triển; kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc hơn, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm, tốc độ tăng trưởng duy trì ở mức khá cao; quy mô và tiềm lực nền kinh tế tăng lên, chất lượng tăng trưởng được cải thiện. Nhận thức về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng đầy đủ hơn. Hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách tiếp tục được hoàn thiện phù hợp với yêu cầu xây dựng nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế.

Thứ hai, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đem lại những thay đổi rất to lớn cho Việt Nam trong công cuộc đổi mới.

Mức tăng trưởng trung bình khoảng 7% mỗi năm. Việt Nam đã ra khỏi nhóm các nước có thu nhập thấp từ năm 2008. Quy mô GDP theo giá hiện hành năm 2022 ước đạt 9,513 triệu tỷ đồng, tương đương 409 tỷ USD. GDP bình quân đầu người năm 2022 theo giá hiện hành ước đạt 95,6 triệu đồng/người, tương đương 4.110 USD. (1) Cơ cấu tổng sản phẩm quốc nội xét trên phương diện quan hệ sở hữu, gồm khoảng 27% từ kinh tế nhà nước, 4% từ kinh tế tập thể, 30% từ kinh tế hộ, 10% từ kinh tế tư nhân trong nước và 20% từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (2).

Đặc biệt, sau khi cơ bản khống chế được đại dịch COVID-19, từ quý IV-2021 nền kinh tế Việt Nam đã mở cửa trở lại và có những bước hồi phục và tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2022, tăng trưởng GDP đạt 8,02%, lạm phát cơ bản bình quân tăng 2,59% so với năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 371,85 tỷ USD, tăng 10,6% so với năm trước; kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 360,65 tỷ USD, tăng 8,4% so với năm trước. Thặng dư cán cân thương mại 11,2 tỷ USD. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam đạt 22,4 tỷ USD, tăng 13,5% so với năm trước.

An sinh xã hội đạt nhiều kết quả quan trọng, nhất là trong giáo dục, y tế, hỗ trợ các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn. Nhiều dịch bệnh vốn phổ biến trước đây đã được khống chế thành công. Người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi và người cao tuổi được cấp bảo hiểm y tế miễn phí. Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em và tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh giảm gần ba lần. Đến tháng 4-2022, cả nước có 5.706/8.227 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 663 xã đạt chuẩn nâng cao và 71 xã đạt chuẩn kiểu mẫu (3); hầu hết các xã nông thôn đều có đường ô-tô đến trung tâm, có điện lưới quốc gia, trường tiểu học và trung học cơ sở, trạm y tế và điện thoại.

Nhờ kinh tế phát triển, Việt Nam có điều kiện để chăm sóc tốt hơn người có công, phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng, chăm lo phần mộ của các liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc. Đời sống văn hóa cũng được cải thiện đáng kể; sinh hoạt văn hóa phát triển phong phú, đa dạng. Việt Nam hiện có khoảng 70% dân số sử dụng internet, là một trong những nước có tốc độ phát triển internet cao nhất thế giới. Liên hợp quốc đã công nhận Việt Nam là một trong những nước đi đầu trong việc hiện thực hóa Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ.

Tóm lại, những luận điểm sai trái về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là quan điểm chủ quan, không có cơ sở cả về lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, những luận điểm này đã dựa trên những phân tích, nhận xét phi khoa học, không logic, không hệ thống và không toàn diện. Về thực tiễn, những luận điểm này cũng hết sức phiến diện, quy chụp, phi thực tế khi không thấy rõ điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, không thừa nhận những thành quả trong phát triển kinh tế, trong quá trình đổi mới đất nước, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong thời gian qua./.