“Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” là một trong nhiều bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên báo
Nhân Dân trong năm 1969, trước
lúc
Bác đi xa. Thật ra, về chủ nghĩa
cá
nhân, Bác đã đề cập trước đó
hơn 20 năm. Vào những ngày
gian nan nhất của cuộc kháng
chiến chống thực dân
Pháp, trên báo Sự Thật số ra ngày
15/10/1948, ký bút danh X.Y.Z, đã đăng bài “Chủ nghĩa cá nhân”. Đặc biệt, lần này, bài báo “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” ra mắt bạn đọc đúng ngày 3 tháng 2, kỷ niệm 39 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Điều đó
có ý nghĩa biết bao! Là
tâm nguyện thiết tha của Bác
đối với công
tác xây dựng Đảng, là
tấm lòng
của Bác
đối với đội ngũ đảng viên
chúng ta hôm nay và mai sau.
Tôi
nhớ, cách
đây gần 50 năm, sau ngày
giải phóng
hoàn toàn miền Nam, thống nhất
đất nước, trong chuyến công tác ở một tỉnh miền núi phía Bắc, nói chuyện với cán bộ địa phương, đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn rất băn khoăn, đặt câu hỏi: Tại sao trong hoạt động cách
mạng, trong chiến tranh, đảng viên
không tiếc hy sinh xương máu,
thậm chí
lên máy chém, ra pháp trường
vẫn một dạ kiên trung, bất khuất. Nhưng giờ đây, một số người, Đảng không đòi hỏi phải hy sinh như lớp cha anh trước đây
mà lại bị khuất phục trước chủ nghĩa
cá
nhân, bị chủ nghĩa cá
nhân chi phối, dẫn đường.
Gần đây nhất, ngày 19/12/2021, phát biểu tại Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt, triển khai Kết luận và Quy định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhấn mạnh: “Kết luận của Hội nghị Trung ương
4 khóa
XIII khẳng định, sự suy
thoái
về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng,
tiêu
cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa”
trong nội bộ có
cả nguyên
nhân khách quan và chủ quan, trong
đó
nguyên nhân chủ quan là
chủ yếu, bắt nguồn từ việc bản thân
cán bộ, đảng viên
thiếu tu dưỡng, rèn
luyện; lập trường tư tưởng không
vững vàng;
sa vào chủ nghĩa cá
nhân, quên mất trách
nhiệm, bổn phận trước Đảng, trước
dân”[1].
Từ ngày
Bác viết bài
“Chủ nghĩa cá
nhân” đăng báo, đến nay đã
hơn 70 năm, bài “Nâng cao đạo
đức cách
mạng, quét
sạch chủ nghĩa cá
nhân” cũng đã trải qua 53 năm. Hầu
như tất cả các văn kiện
đại hội, Điều lệ Đảng, các nghị quyết Trung ương, chỉ thị của Bộ Chính
trị, phát
biểu của các
Tổng Bí
thư qua các thời kỳ, khi đề cập đến
rèn
luyện ý
chí chiến đấu, đạo đức cách
mạng của cán
bộ, đảng viên,
đều không
tách rời chống chủ nghĩa cá
nhân. Nói nhiều, răn đe lắm,
nhưng vì
sao chủ nghĩa cá
nhân cứ ngày
càng phát triển, ngày
càng trầm trọng, tinh vi,
len lỏi mọi lúc, mọi
nơi. Nhớ ngày Bác viết
bài
Chủ nghĩa cá
nhân, ngày 15/10/1948, Người
chỉ nêu:
“... vẫn còn
một vài
người, một vài
cơ quan hãy chưa tẩy hết cái
bệnh chủ nghĩa cá
nhân”, mà sao giờ đây
đội ngũ này
đông đảo thế! Phải chăng, chủ nghĩa cá
nhân là căn bệnh nan y, nhiều
người mắc phải không chữa khỏi, hoặc người mắc bệnh cố tình
tìm cách giấu đi?
Như mọi người đều biết, chủ nghĩa cá
nhân hay cá nhân chủ nghĩa là
một hệ thống tư tưởng, quan điểm
phản ánh
khuynh hướng lấy việc thực
hiện những mục đích và quyền lợi riêng tư làm lẽ sống, làm điểm xuất phát cho mọi suy nghĩ và hành động, cho mọi quan hệ đối xử với người khác
trong xã hội, theo một quan
niệm “lợi mình, hại
người”. Đó là thế
giới quan dựa trên cơ sở đối lập quyền lợi cá nhân riêng lẻ với quyền lợi của xã hội, đặt quyền lợi của cá nhân trên quyền lợi tập thể. Về tác hại của chủ nghĩa cá nhân, trong bài viết “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Do cá nhân chủ nghĩa mà ngại gian khổ, khó khăn, sa vào tham ô,
hủ hóa,
lãng phí, xa hoa. Họ tham danh trục
lợi, thích
địa vị quyền hành.
Họ tự cao tự đại, coi thường tập
thể, xem khinh quần chúng, độc đoán, chuyên quyền. Họ xa rời quần chúng, xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu,
mệnh lệnh. Họ không
có tinh thần cố gắng vươn lên,
không chịu học tập để tiến
bộ.
Cũng do cá nhân chủ nghĩa mà mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đúng đường lối, chính sách của Đảng và của Nhà nước, làm hại đến lợi ích của cách mạng, của nhân dân”[2]. Rõ ràng, dù
được báo
động từ rất lâu,
rất xa, liên
tục đề ra các
giải pháp
đề phòng,
ngăn chặn, nhưng trong Đảng
và
cả hệ thống chính
trị của chúng
ta ngày nay chủ nghĩa cá
nhân vẫn tồn tại, ngày
càng trầm trọng, phát
triển theo hướng tinh vi, phức tạp;
không
còn ở từng cá
thể riêng
lẻ, mà
còn có sự tập hợp, liên
kết “tập thể chủ nghĩa cá
nhân” cùng chung lợi ích,
chi phối mọi người. Thậm chí,
không ít người rao giảng chống
chủ nghĩa cá nhân mà bản thân mình lại
có
những biểu hiện của cá
nhân chủ nghĩa. Vậy, khởi
điểm, nguồn gốc của chủ nghĩa cá nhân có từ đâu? Tôi không đồng tình chỉ thiên về lý giải điều kiện kinh tế - xã hội, mặt trái của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, cả trong hoàn
cảnh, khó
khăn chồng chất,... Đồng
chí
Tổng Bí
thư Đảng ta khẳng định: Sự suy thoái,
biến chất ở một bộ phận Đảng ta
hiện nay, bắt nguồn từ việc bản thân cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện; lập trường tư tưởng không vững vàng; sa vào chủ nghĩa cá nhân. Thiết nghĩ, ngoài “nguyên nhân chủ quan là chủ yếu” ấy, có lẽ còn bắt đầu từ sự phân tâm, vô cảm, ngoài cuộc của một bộ phận khá lớn trong đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Nhìn
lại hơn 35 năm của chặng đường đổi
mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá
độ lên
chủ nghĩa xã
hội, đất nước ta đã
thu được những thành
tựu to lớn, có
ý nghĩa lịch sử, phát
triển mạnh mẽ, toàn
diện so với thời kỳ trước đổi mới.
Những kỳ tích đó càng khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội do Chủ tịch Hồ Chí Minh mở ra và Đảng ta kiên trì thực hiện là con đường phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại. Đó là sức mạnh, là ý chí của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, là sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng ta, là sự lãnh đạo, chỉ đạo nghiêm túc, năng động, sáng tạo của tổ chức đảng các cấp và sự cố gắng, phấn đấu không ngừng của đội ngũ đa số cán bộ, đảng viên. Tôi không đồng tình với cách phóng đại, “nhìn cây mà chẳng thấy rừng” của một số người về những mặt yếu kém,
hạn chế, tiêu
cực trong Đảng. Cũng có
không ít người thụ động, “nhàn
cư từ văn hóa
bàn trà”, truyền miệng “đàm
tếu vỉa hè”,
trông chờ sự ra tay của
“Người đốt lò vĩ đại”.
Họ săn đón,
nhìn vào các con số cán
bộ, đảng viên
cao cấp phải vào
tù, đứng trước vành
móng ngựa, các
“đại gia rởm” lừa Đảng, dối dân
và sự suy thoái,
biến chất của không
ít cán bộ, đảng viên,...
để phụ họa, tung hô
theo luận điệu của các
thế lực thù
địch “Đảng mất uy tín,
dân thiếu lòng
tin”. Những người này
luôn cho mình là người “thức thời,
am tường thời cuộc” để giữ quyền phán xử mà quên rằng có khi mình lại là người ít nhiều liên quan, thậm chí là bị cáo. Hãy dũng cảm tự soi, xem xét từ mỗi gia đình, tế bào của xã hội, để hiểu thêm sự phức tạp, đa chiều của tập thể, cá
nhân những người lãnh
đạo, điều hành
đất nước. Một đất nước đi ra từ
chiến tranh, bao khó khăn chồng chất, chấp nhận cơ chế kinh tế thị trường, chủ động và
tích cực hội nhập quốc tế, trong bối
cảnh tình
hình thế giới có
nhiều biến động nhanh, phức tạp làm
sao tránh được những tác
động đến một đội ngũ ngày
càng đông mà chưa thật sự trong sạch,
vững mạnh. Dấu ấn đậm của cơ chế cũ đan xen cơ chế mới đang hình
thành, mâu thuẫn thế hệ nảy sinh
trong gia đình truyền
thống, quan hệ xã hội có nhiều đổi thay, phân cực giàu nghèo càng lộ rõ. Trong điều kiện hạn chế về trình độ, thiếu thông tin định hướng đúng rất dễ làm cho một số người phân tâm trước cái đúng, cái sai, thật giả khó lường. Sự phân tâm, bối rối, hoang mang đã làm cho không ít người trở nên vô cảm, không tức giận, không xót xa, mất đi cả tình thương yêu, bao
dung và đùm bọc. Tôi
nhớ mãi,
lúc đương thời, Tổng Bí
thư Lê Duẩn thường nói
đến tình
thương và lẽ phải. Những người
cộng sản, những người cách mạng không phải chỉ là người xuất thân từ nghèo khổ nhất, những người bị đày đọa ở bước đường cùng, phải vùng lên đòi quyền sống, mà trước hết, ở họ là lòng yêu nước, thương dân, không chịu áp bức, bất công, phải chọn con đường cách mạng để đổi thay xã hội. Ngày nay, trong xã hội và ngay trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, không ít người vô cảm. Họ vô cảm trước những người yếu thế, khó
khăn, nghèo đói, oan sai,... Trong lòng họ không
còn sự bức xúc,
phải lên
tiếng đấu tranh trước những bất công,
sai trái để bảo vệ lẽ phải và
vì thương người. Từ sự phân
tâm, vô cảm, dẫn đến thái
độ ngoài
cuộc. Những người tự cho mình
ngoài cuộc, “mũ ni che
tai”, thường chạy trốn liên quan để vô can, không dám dấn thân để minh tường phải trái. Rất nhiều dẫn chứng về các bức xúc chính đáng của dân, người có trách nhiệm đã lạnh lùng ngoảnh đi như không biết. Có lẽ từ sự phân tâm, vô cảm, ngoài cuộc này của đội ngũ không ít cán bộ, đảng viên là khởi đầu cho sự suy thoái, biến chất ở một bộ phận đội ngũ chúng
ta, cũng là nhân tố làm
nên khái niệm “đông
mà không mạnh”. Phân
tâm, vô cảm, ngoài
cuộc cũng là
một trong những nguyên
nhân làm cho nguyên tắc tự phê
bình và phê bình trong sinh hoạt
Đảng ít
được thực hiện nghiêm
túc, thiếu tính
đấu tranh, giáo
dục; nặng hình
thức, xuê
xoa, xuôi chiều, tâng
bốc người đứng đầu. Ngược lại với
tình
trạng ấy, ở một số nơi, người ta
lại mượn danh phê bình và tự phê bình để mạt sát, chụp mũ nhau, đấu đá phe phái, tranh giành
quyền lực. Lời căn dặn cuối cùng
trong Di chúc, Bác Hồ viết: “Trong
Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường
xuyên
và nghiêm chỉnh tự phê
bình và phê bình là cách tốt
nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”[3]. Đáng tiếc là, rất nhiều người đã quên điều này trong Di chúc của Bác, nhưng vẫn dương dương tự đắc là mình đang học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Nhấn mạnh tinh thần mới, nội dung mới của Hội nghị Trung
ương 4 khóa XIII trong cuộc đấu tranh chống sự suy thoái
về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống và
những hành
vi tham nhũng, tiêu cực, Tổng Bí
thư Nguyễn Phú
Trọng bổ sung, làm
rõ thêm hệ thống những biểu
hiện của sự suy thoái sát hợp với tình hình mới: “... nguy hiểm nhất là sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, không kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, mơ hồ, dao động, thiếu niềm tin; nói
trái, làm trái quan điểm, đường lối
của Đảng: sa sút về ý
chí chiến đấu, thấy đúng
không dám bảo vệ, thấy sai không
dám đấu tranh; thậm chí
còn phù họa theo những nhận
thức, quan điểm sai trái, lệch lạc; không còn ý thức hết lòng vì nước, vì dân, không làm tròn bổn phận, chức trách được giao; không thực hiện đúng các nguyên tắc xây dựng Đảng và tổ chức sinh hoạt đảng. Sự suy thoái
về đạo đức, lối sống thể hiện ở
chỗ: sống ích kỷ,
thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, hám quyền lực, tham nhũng, tiêu cực; bè phái, cục bộ, mất đoàn kết; quan liêu, xa dân,...”[4]. Tổng Bí thư kết luận: “Từ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
chỉ là
một bước ngắn, thậm chí
rất ngắn, nguy hiểm khôn
lường, có
thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết
với các
thế lực xấu, thù
địch, cơ hội, phản bội lại lý
tưởng và
sự nghiệp cách
mạng của Đảng và
dân tộc”[5]. Nghiên
cứu Nghị quyết Đại hội XIII của
Đảng và
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4
khóa
XIII, điều tôi
tâm đắc nhất là
tập thể lãnh
đạo Đảng ta khi đề cập sự suy
thoái,
biến chất của một bộ phận cán
bộ, đảng viên,
đã đi đến kết luận: Chủ
nghĩa cá
nhân, hay cá nhân chủ nghĩa vừa là
nguyên nhân phát sinh vữa là
kết quả của một quá
trình thoái hóa, biến chất trong
đội ngũ cán bộ,
đảng viên.
Vì vậy, theo tôi,
lúc này, chống chủ nghĩa cá
nhân là nhiệm vụ hàng
đầu và
là giải pháp
tối quan trọng, giải pháp
căn cơ, giải pháp
tổng hợp đột phá
để nâng
cao năng lực lãnh
đạo, năng lực cầm quyền và
sức chiến đấu của Đảng; xây
dựng Đảng và
hệ thống chính
trị trong sạch, vững mạnh toàn
diện; củng cố niềm tin của nhân
dân đối với Đảng và
Nhà nước ta. Quét
sạch chủ nghĩa cá
nhân để thiết thực nâng
cao đạo đức cách
mạng. Muốn nâng
cao đạo đức cách
mạng phải quét
sạch chủ nghĩa cá
nhân. Theo hồi ký
của đồng chí
Vũ Kỳ, Bác
nêu rõ mục đích,
yêu cầu, nội dung, chủ đề cần tập
trung là
“quét sạch chủ nghĩa cá
nhân, nâng cao đạo đức cách
mạng”. Nhưng lúc
bấy giờ đồng chí
phụ trách
Tuyên huấn và
cán bộ Văn phòng
Trung ương đề nghị với Bác
xin sửa lại đầu đề. Đưa vế “nâng
cao đạo đức cách
mạng” lên
trước, chuyển vế “quét
sạch chủ nghĩa cá
nhân” ra sau với lý
do là cán bộ, đảng viên
ta nói chung là tốt, ưu điểm là
cơ bản. Nghe ý
kiến đó,
Bác nói: “Ý kiến của các
chú, Bác thấy cũng có
lý. Nhưng Bác còn phân vân điều
này:
Gia đình các chú tiết kiệm mua sắm
được bộ bàn ghế,
giường tủ mới. Vậy trước khi kê vào phòng, các chú có quét dọn sạch sẽ hay cứ để rác rưởi bẩn thỉu mà khiêng bàn ghế, giường tủ vào”[6]. Nói vậy, nhưng Bác lại tháo gỡ: “Vì cả hai chú đã đề nghị, là đa số, Bác đồng ý nhượng bộ, đổi lại tên đầu bài “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”. Nhưng ở trong bài thì dứt khoát phải để nguyên ý của Bác: “Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng”2. Cách đây hơn nửa thế kỷ, trong hoàn cảnh chủ nghĩa cá nhân chưa nhiều, chủ nghĩa cá nhân chưa có điều kiện phát triển mạnh mẽ, Bác Hồ đã nhìn ra căn bệnh cực kỳ nguy hiểm là chủ nghĩa cá nhân. Chống chủ nghĩa cá nhân và nâng cao đạo đức cách mạng là hai nhiệm vụ phải làm cùng. Quét sạch chủ nghĩa cá nhân để nâng cao đạo đức cách mạng và muốn nâng cao đạo đức cách mạng phải ngăn chặn, đẩy lùi, quét sạch chủ nghĩa cá nhân. Đó là ý chính của bài viết, “là quan trọng nhất”, theo Bác. Trong điều kiện vai trò lãnh đạo của Đảng ta ngày càng được khẳng định đối với toàn xã hội, toàn dân tộc, đội ngũ cán bộ, đảng viên phát triển rộng khắp thì tầm nhìn chiến lược về tác hại của chủ nghĩa cá nhân và nhiệm vụ thường xuyên nâng cao đạo đức cách mạng của Bác Hồ vẫn mang tính thời sự nóng hổi, cảnh báo cho các cấp lãnh đạo không thể không làm theo, không thể không thực hiện nghiêm túc trong công tác
xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Tôi
rất tâm
đắc câu
nói nhiều lần của Tổng Bí
thư Nguyễn Phú
Trọng: “Đất nước ta chưa bao giờ
có
được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và
uy tín quốc tế như ngày
nay”. Đó không phải chỉ là
nhận xét
của người đứng đầu cao nhất Đảng
ta, của tập thể lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta, mà còn là niềm tự hào vô bờ bến của cả dân tộc ta qua trải nghiệm gần một thế kỷ đi dưới ngọn cờ Hồ
Chí
Minh - Đảng Cộng sản Việt
Nam. Với tâm huyết
và
trách nhiệm lớn lao trước Đảng,
trước dân,
với cơ đồ và
vị thế ngày
nay, toàn Đảng ta sẽ quyết tâm
học tập, làm
theo gương Bác, “nâng cao đạo
đức cách
mạng, quét
sạch chủ nghĩa cá
nhân” để xây
dựng Đảng ta ngày
càng trong sạch, vững mạnh,
ngang tầm nhiệm vụ, xứng đáng với niềm tin yêu của toàn dân tộc./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét