Góp phần hoàn thiện định hướng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa

1. Những vấn đề đặt ra

Trong 30 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991, đặc biệt là 10 năm thực hiện Cương lĩnh năm 2011, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực. Tuy vậy, tình hình thế giới, khu vực và trong nước đặt ra nhiều vấn đề hệ trọng đối với việc triển khai và tiếp tục hoàn thiện định hướng bảo vệ Tổ quốc trong thời gian tới.

Thứ nhất, định hướng bảo vệ Tổ quốc đã được Cương lĩnh và các văn kiện, nghị quyết của Đảng đặt ra hết sức rõ ràng, chuẩn xác, nhưng khó khăn nhất trong việc thực hiện lại là giải quyết, xử lý các tình huống diễn ra trên thực tế. Căn cứ vào tình hình chung, có thể dự báo một số tình huống như: (1). “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn chính trị, “cách mạng màu” phát triển thành bạo loạn vũ trang, can thiệp quân sự, lật đổ. (2). Xâm phạm chủ quyền, lợi ích quốc gia - dân tộc, xâm chiếm biển, đảo, vùng trời, biên giới bằng các biện pháp phi vũ trang hoặc vũ trang với những mức độ khác nhau. (3). Chiến tranh thông tin, chiến tranh mạng. (4). Các tình huống an ninh phi truyền thống. (5). Chiến tranh xâm lược quy mô lớn, v.v. Các tình huống này có thể xảy ra một cách độc lập tương đối, hoặc đồng thời, vì vậy đòi hỏi phải tiếp tục tính đến các giải pháp cụ thể khi thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc được triển khai như thế nào trong khi phải thực hiện thật tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đặt ra những vấn đề, yêu cầu mới. Việc điều chỉnh luật pháp của nước ta sao cho tương thích với luật pháp và thông lệ quốc tế; việc thực hiện những cam kết trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới; việc thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng mạnh mẽ,… đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đến vấn đề quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Vì vậy, khi triển khai đồng thời và kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cụ thể hóa là phát triển kinh tế và thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc gặp nhiều trở ngại, phức tạp, cần được quan tâm đúng mức và xử lý kịp thời.

Thứ ba, việc đối phó với chiến tranh công nghệ cao đang trở thành vấn đề nổi cộm. Từ các cuộc chiến tranh ở I-rắc, Cô-sô-vô, Áp-ga-ni-xtan, Xy-ri, vũ khí công nghệ cao ngày càng được sử dụng phổ biến. Các cuộc chiến tranh (nếu xảy ra) trên thế giới thì vũ khí công nghệ cao chắc chắn sẽ được sử dụng. Đã vậy, cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư làm xuất hiện các công nghệ mới được ứng dụng vào mục đích quân sự, như: trí tuệ nhân tạo, rô-bốt hóa, công nghệ hóa sinh,… làm cho các loại vũ khí mới xuất hiện với tính năng, tác dụng vô cùng nguy hại, khó dự báo. Với sự xuất hiện và tham gia của nhiều binh chủng, lực lượng mới làm cục diện chiến trường thay đổi; chiến trường không giới hạn, không phân biệt hậu phương, tiền tuyến, thời gian chiến tranh, tiêu thụ nhiều khí tài, vật chất, tổn thất sẽ vô cùng lớn. Trong khi đã có những cơ chế kiểm soát vũ khí hạt nhân, thì những loại vũ khí công nghệ mới gây hậu quả không hề thua kém nhưng chưa có bất cứ giải pháp nào để kiểm soát. Chiến tranh kiểu mới, chiến tranh công nghệ cao cũng làm gia tăng sự chênh lệch về sức mạnh quân sự giữa các nước phát triển với các nước đang phát triển.

Thứ tư, vấn đề bảo vệ chủ quyền biển, đảo ngày càng phức tạp. Biển, đảo là bộ phận lãnh thổ thiêng liêng, có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc. Lãnh thổ Việt Nam gồm vùng đất liền, vùng trời, vùng biển, thềm lục địa, đảo, quần đảo, bãi đá ngầm thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán. Biển Đông là khu vực có vị trí chiến lược rất quan trọng về quốc phòng, an ninh và kinh tế; một trong những tuyến hàng hải huyết mạch và nhộn nhịp nhất thế giới; khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên, nguồn lợi thủy sản dồi dào, tiềm năng du lịch phong phú. Do có vị trí đặc biệt như vậy, Biển Đông đang trở thành mục tiêu chú ý của nhiều nước lớn, với các tham vọng kinh tế, chính trị khác nhau, các nước đã và đang tìm mọi cách can thiệp sâu vào địa bàn chiến lược này, khiến tình hình nơi đây vốn đã phức tạp, càng trở nên phức tạp, khó dự báo hơn và không loại trừ khả năng diễn ra xung đột. Vì vậy, an ninh chủ quyền biển, đảo trên Biển Đông bị đe dọa và đặt ra vấn đề hết sức bức thiết đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh đối với nước ta.

2. Một số vấn đề góp phần hoàn thiện định hướng bảo vệ Tổ quốc

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, kiên quyết, kiên trì thực hiện đường lối, quan điểm, tư duy mới của Đảng về bảo vệ Tổ quốc, lấy đó làm kim chỉ nam cho việc hoàn thiện định hướng bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là vấn đề quan trọng bậc nhất, có ý nghĩa quyết định đến thành bại của việc thực thi định hướng bảo vệ Tổ quốc. Quá trình thực hiện Cương lĩnh, trên cơ sở đánh giá đúng tình hình thế giới, khu vực và trong nước, với tầm nhìn chiến lược và tư duy khoa học, nhạy bén, Đảng ta đã đề ra đường lối xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của đất nước. Nhờ đó, tạo ra sức mạnh tổng hợp to lớn trên cơ sở phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế, phát huy nội lực với tranh thủ ngoại lực, chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững môi trường hòa bình, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội để xây dựng và phát triển đất nước. Thực tiễn đã minh chứng: những nhiệm vụ quốc phòng, an ninh đã được hoàn thành tốt đều bắt nguồn từ đó; những nhiệm vụ nào thực hiện chưa thật thấu đáo có nguyên nhân từ việc chưa thực hiện đầy đủ định hướng bảo vệ Tổ quốc mà Đảng đã đề ra.

Thứ hai, bổ sung một số khía cạnh về phương châm bảo vệ Tổ quốc. Phương châm chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc là vấn đề rất quan trọng, là cơ sở để xác định đúng mục tiêu, phương thức, cách thức để bảo vệ sự bất khả xâm phạm của quốc gia, bảo vệ lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Những nội dung trọng yếu cần được bổ sung thêm là: nắm chắc tình hình và giải quyết đồng bộ các vấn đề do thực tiễn đặt ra; dự báo đúng tình hình thế giới, khu vực, trong nước và từng địa bàn cụ thể; nhận rõ các thách thức quốc phòng, an ninh, các tình huống xảy ra; đưa ra các định hướng hành động chính xác, kịp thời, linh hoạt để đối phó có hiệu quả với mọi tình huống, không để bất ngờ, bị động. Mục tiêu tối ưu của việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc chính là ngăn ngừa, đẩy lùi và đập tan các nguy cơ xung đột, bất ổn, sẵn sàng ứng phó và ứng phó thành công trong mọi tình huống.

Thứ ba, cùng với việc bảo đảm ổn định chính trị, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, đối ngoại, cần tăng cường công tác tư tưởng trong toàn Đảng và trong xã hội. Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho toàn dân về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; nhận thức rõ và vạch trần âm mưu, thủ đoạn chống phá, hoạt động nguy hại của các thế lực thù địch. Tăng cường bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và cho toàn dân. Lựa chọn nội dung và đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, giáo dục, phổ biến chính sách, pháp luật phù hợp với từng đối tượng, từng địa bàn. Chủ động trong cuộc đấu tranh tư tưởng, làm thất bại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch và hoạt động lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân tộc, nhân quyền để chống phá, lôi kéo người dân tham gia. Đồng thời, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; trong đó, lấy nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên. Giải quyết hợp lý, hài hòa việc phát triển bền vững, sáng tạo, bao trùm kinh tế - xã hội đất nước với xây dựng nền quốc phòng toàn dân và Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Thứ tư, bổ sung định hướng về phương thức tác chiến để bảo vệ Tổ quốc, sẵn sàng đối phó kịp thời với chiến tranh kiểu mới, chiến tranh công nghệ cao. Thường xuyên theo dõi, nghiên cứu, nắm chắc sự phát triển của các hình thức chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh kiểu mới. Nghiên cứu, giải quyết đồng bộ các vấn đề chiến lược, từ quan điểm, nguyên tắc, phương thức và nội dung, hình thức tác chiến. Trên cơ sở đó, tập trung xây dựng lực lượng, trang bị, vũ khí, xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh đi thẳng vào hiện đại và ứng dụng công nghệ cao, nghiên cứu sản xuất các trang bị, vũ khí hiện đại của Việt Nam để ứng phó có hiệu quả cao với tình hình mới nảy sinh.

Trong điều kiện mới, cũng cần khẳng định: chiến tranh nhân dân phát triển vẫn là phương thức hữu hiệu để đối phó với chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh kiểu mới; trang bị, vũ khí hiện đại là quan trọng, không thể thiếu, nhưng vấn đề trọng yếu và cốt tử vẫn là nhân tố con người có bản lĩnh và trí tuệ cao. Vì vậy, cần bồi dưỡng, đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang có bản lĩnh chính trị, trình độ nắm bắt khai thác, làm chủ khoa học, công nghệ, vũ khí, trang bị hiện đại. Chú trọng hiện đại hóa, trí tuệ hóa nguồn nhân lực của lực lượng vũ trang. Phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới trên cơ sở tiếp thu, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ và có những giải pháp hữu hiệu phòng, chống chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh kiểu mới.

Thứ năm, xác định rõ thêm về đối tác, đối tượng. Việc này phải đảm bảo tuân thủ nghiêm các nguyên tắc, sự lãnh đạo của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, phục vụ lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc; nâng cao cảnh giác, bảo đảm bí mật quốc gia. Trên cơ sở đó, phải vừa xác định một cách khách quan, toàn diện về đối tượng bên ngoài trong từng tình huống, vừa chỉ rõ sự nguy hiểm của đối tượng bên trong để nêu cao cảnh giác, nắm rõ tình hình, kịp thời phát hiện âm mưu, hành động của đối tượng; vừa hợp tác, vừa đấu tranh, tranh thủ mặt đồng thuận, hạn chế mặt đối lập, tránh bị cô lập, kịp thời ngăn chặn và phá vỡ những liên minh gây chiến tranh xâm lược. Tiếp tục kiên định chính sách “ba không”, thêm bạn, bớt thù; hài hòa quan hệ với các nước lớn, thiết lập, củng cố quan hệ với tất cả các nước, nhất là các đối tác chiến lược, hội nhập quốc tế sâu rộng, gia tăng sự đan xen lợi ích chung với nhiều nước, tạo sự ủng hộ, giúp đỡ quốc tế; ngăn ngừa nguy cơ và đối phó thắng lợi với mọi hình thức chiến tranh xâm lược. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác đi vào chiều sâu với một số đối tác chiến lược toàn diện, xây dựng và thực hiện những cam kết đặc biệt quan trọng liên quan đến bảo vệ Tổ quốc.

Thứ sáu, bổ sung về định hướng bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Trước hết, cần xác định nguyên tắc: nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, thường xuyên trực tiếp là của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự quản lý tập trung thống nhất của Nhà nước; sự tham gia của toàn dân, trong đó lực lượng vũ trang đóng vai trò nòng cốt. Để bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, cần đẩy mạnh tuyên truyên, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao về tư tưởng, hành động của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và của cả hệ thống chính trị trong việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Xây dựng các lực lượng: Hải quân, Phòng không - Không quân, Cảnh sát biển, Kiểm ngư tinh gọn, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo đảm đủ sức làm nòng cốt trong bảo vệ vững chắc vùng trời, vùng biển, đảo của Tổ quốc. Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc trên biển; thành lập lực lượng dân quân biển; củng cố, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc trên các đảo và trên đất liền. Tăng cường giáo dục, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng, kiến thức quốc phòng, an ninh, ngoại ngữ, trình độ kỹ thuật, chiến thuật tác chiến; trình độ nghiệp vụ, khả năng nghiên cứu, nắm và dự báo sớm, sát, đúng tình hình để chủ động tham mưu xử lý các tình huống kịp thời, hiệu quả cho cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại quốc phòng, an ninh, v.v.

Bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Trước sự phát triển của tình hình mới, cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện nội dung bảo vệ Tổ quốc, góp phần để Đảng, Nhà nước định ra đường lối, chủ trương thực hiện tốt nhiệm vụ chiến lược đặc biệt quan trọng này./.

ST.