Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong tình hình mới

Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhằm đảm bảo cho Quân đội có thể hoàn thành tốt vai trò lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Lịch sử mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta cho thấy: độc lập, chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc không tự đến, mà phải giành và giữ lấy nó bằng xương, máu, mồ hôi và nước mắt của biết bao thế hệ. Giành được độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đã khó, nhưng giữ được độc lập, chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ còn khó hơn nhiều. Để giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chúng ta phải kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ xây dựng đất nước với bảo vệ đất nước; phải dựa vào sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại…, trong đó lực lượng vũ trang là nòng cốt.

Ý thức rất rõ bài học lịch sử đó, trong khi coi phát triển kinh tế, xây dựng đất nước là nhiệm vụ trung tâm hiện nay, việc tăng cường quốc phòng, an ninh vẫn được xác định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta; trong đó, chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang đủ sức làm lực lượng nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc phải luôn được coi trọng. Điều 66 Hiến pháp năm 2013 của nước ta chỉ rõ: “Nhà nước xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có lực lượng thường trực hợp lý, lực lượng dự bị động viên hùng hậu, lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh và rộng khắp, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng”. Nhất quán với tư tưởng đó, Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định xây dựng Quân đội nhân dân theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng; vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân”. Đáng chú ý là, nhiệm vụ xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” hiện nay được đặt trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều thuận lợi và thách thức đan xen. Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (4.0) trên thế giới đang đem tới những biến đổi trong lĩnh vực quân sự, mở ra cả cơ hội và thách thức cho sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chống phá cách mạng nước ta bằng nhiều âm mưu, thủ đoạn mới, tinh vi và xảo quyệt; trong đó, có âm mưu “phi chính trị hóa” Quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta, kết hợp với bạo loạn, lật đổ và khi có thời cơ sẽ sẵn sàng phát động chiến tranh xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao. Cơ cấu tổ chức, biên chế và nhiệm vụ của Quân đội có sự phát triển, đổi mới, nổi lên là nhiệm vụ tham gia Lực lượng Gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. Tình hình đó, đòi hỏi việc xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” phải bám sát thực tiễn, tranh thủ cơ hội, vượt qua thách thức để xứng tầm là lực lượng nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Đặt lên hàng đầu vấn đề xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng là sự cụ thể hóa nguyên tắc “lấy xây dựng vững mạnh về chính trị làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Quân đội”. Đó là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội ta trong suốt 75 năm qua, mà ngày nay, chúng ta phải tiếp tục kế thừa và thực hiện sáng tạo trong tình hình mới. Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng là quá trình tiếp tục bồi đắp bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc, nhằm đảm bảo cho Quân đội ta mãi mãi là quân đội của dân, do dân, vì dân; lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong tình hình hiện nay, khi mà các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cán bộ, đảng viên và nhân dân ta, nhằm mục tiêu “phi chính trị hóa” Quân đội, thì vấn đề giữ vững và tăng cường bản chất cách mạng của Quân đội phải được coi trọng hơn bao giờ hết. Theo đó, phải đẩy mạnh giáo dục chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa yêu nước chân chính; làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ Quân đội ta là quân đội nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu; thấm nhuần sâu sắc mục tiêu, lý tưởng, quan điểm, đường lối cách mạng của Đảng, cùng truyền thống quyết chiến, quyết thắng, gắn bó máu thịt với nhân dân; nắm vững nhiệm vụ của cách mạng, Quân đội và của đơn vị  trong tình hình mới. Công tác giáo dục chính trị trong Quân đội phải tập trung xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định trước mọi khó khăn, thử thách, không có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; có khả năng “miễn dịch” với các âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; nhận thức rõ đối tượng và đối tác của cách mạng theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng nhận và phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Trước những biến động phức tạp, khó lường của tình hình trên Biển Đông, công tác giáo dục về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ phải làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ thấu suốt mối quan hệ biện chứng giữa “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc” với “giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội”². Để đạt được điều đó, các đơn vị trong toàn quân phải thực hiện nghiêm túc và sáng tạo Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình mới” gắn với đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng và các cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và các chỉ thị: số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, số 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” bằng những hình thức, biện pháp phù hợp với đặc thù chức năng, nhiệm vụ được giao.

Xuất phát từ tính đặc thù của hoạt động quân sự, xây dựng chính quy là một yêu cầu không thể thiếu trong quá trình phát triển của bất cứ quân đội nào; bởi, nền nếp chính quy gắn liền với kỷ luật nghiêm minh là hai yếu tố tạo nên chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội. Việc đẩy mạnh xây dựng quân đội chính quy là nhằm bảo đảm sự thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động trong hoạt động, công tác của mọi quân nhân và các đơn vị trong toàn quân. Là quân đội cách mạng, chúng ta càng phải coi trọng xây dựng nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật, nhằm đảm bảo cho mọi quân nhân giữ vững và phát huy phẩm chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Nội dung xây dựng quân đội chính quy phải đảm bảo tính toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao của từng loại hình đơn vị; trong đó, phải tập trung sự lãnh đạo, chỉ đạo và các giải pháp đột phá vào những khâu yếu kém kéo dài, nhằm làm chuyển biến căn bản tình hình xây dựng nền nếp chính quy và chấp hành kỷ luật của bộ đội. Trong thời gian tới, việc xây dựng chính quy cần tập trung trước hết vào nâng cao trình độ chính quy trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; quản lý con người và vũ khí, trang bị kỹ thuật…; đồng thời, bảo đảm sự thống nhất về trang phục, lễ tiết, tác phong và thực hiện điều lệnh, điều lệ cùng các chế độ quy định. Việc xây dựng nền nếp chính quy phải đi đôi với rèn luyện kỷ luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và các chế độ quy định của bộ đội; bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện, diễn tập, lao động sản xuất…; hạn chế thấp nhất những vụ việc vi phạm kỷ luật của quân nhân. Để làm tốt các nội dung đó, các đơn vị trong toàn quân phải tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị 37-CT/ĐUQSTW của Thường vụ Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) về “Đẩy mạnh xây dựng chính quy Quân đội nhân dân Việt Nam lên một bước mới”, Quyết định 814/QĐ-TM của Tổng Tham mưu trưởng ban hành Hướng dẫn tiếp tục thực hiện Chỉ thị 917/1999/CT-QP, ngày 22-6-1999 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về “Xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện”, Chỉ thị 91/CT-BQP của Bộ Quốc phòng về “Tăng cường quản lý, giáo dục và chấp hành kỷ luật trong Quân đội nhân dân Việt Nam”, cùng các văn bản hướng dẫn thực hiện nền nếp chính quy, chấp hành kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước vào quá trình huấn luyện, công tác tại đơn vị, để trên cơ sở đó có các giải pháp đồng bộ, hiệu quả, phù hợp với tình hình cụ thể của đơn vị mình.

Xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ là mong muốn và cũng là yêu cầu đặt ra trong suốt quá trình tổ chức, xây dựng Quân đội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Một quân đội văn hay võ giỏi, là một quân đội vô địch”³. Hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đã có yêu cầu mới, phức tạp hơn, đòi hỏi quân đội không chỉ giỏi tác chiến trong các cuộc chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, mà còn phải thành thạo trong các hình thức tác chiến “phi vũ trang”, sẵn sàng ứng phó thắng lợi với các mối đe dọa “an ninh phi truyền thống”, để đất nước không bị bất ngờ trong mọi tình huống. Đó là đòi hỏi khách quan đối với yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ trong tình hình mới.

Là quân đội cách mạng, sự tinh nhuệ của Quân đội ta cần phải bắt đầu từ sự tinh nhuệ về chính trị; bởi, trong mối quan hệ giữa con người với vũ khí, thì con người bao giờ cũng là yếu tố quyết định việc sử dụng hiệu quả vũ khí, trang bị kỹ thuật. Vì thế, việc xây dựng Quân đội nhân dân tinh nhuệ đòi hỏi phải đặt lên hàng đầu nội dung xây dựng sự vững mạnh về chính trị, đảm bảo trong bất cứ hoàn cảnh nào, Quân đội cũng tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nắm vững và chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Để đạt được điều đó, cần tiếp tục quán triệt và thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo đảm giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo Quân đội tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt; tập trung xây dựng Đảng bộ Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; nâng cao hiệu quả các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; chủ động ngăn ngừa các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tích cực đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá bằng chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Chức năng hàng đầu của Quân đội là chức năng chiến đấu, nên bên cạnh việc xây dựng tinh nhuệ về chính trị, phải chăm lo xây dựng Quân đội tinh nhuệ về trình độ tác chiến. Sự tinh nhuệ đó thể hiện ở khả năng kế thừa và phát huy nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân Việt Nam, cũng như tiếp thu và vận dụng sáng tạo các tri thức khoa học quân sự hiện đại trên thế giới; đồng thời, có khả năng làm chủ các loại vũ khí, trang bị được biên chế trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Hiện nay, để nâng cao sự tinh nhuệ về trình độ tác chiến của Quân đội, các đơn vị trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, chỉ lệnh về công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, nhất là Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 – 2020 và những năm tiếp theo” và chỉ lệnh quân sự, quốc phòng hằng năm của Tổng Tham mưu trưởng. Trên cơ sở đó, tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo chiến lược, tham mưu, đề xuất giải pháp xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh, góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện cho mọi đối tượng; thực hiện tốt phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”, huấn luyện cho bộ đội sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị trong biên chế, làm chủ và khai thác có hiệu quả các loại vũ khí, phương tiện kỹ thuật hiện đại mới được trang bị. Đồng thời, tăng cường huấn luyện, diễn tập hiệp đồng tác chiến quân binh chủng, diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả bão, lũ, cháy rừng, v.v. Trong tình hình hiện nay, Quân đội cần đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu của Cách mạng Công nghiệp 4.0 để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, huấn luyện, diễn tập và sẵn sàng chiến đấu.

Xây dựng Quân đội từng bước hiện đại là một chủ trương đúng đắn, vừa đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trước các cuộc tiến công xâm lược bằng vũ khí công nghệ cao nếu xảy ra; vừa phù hợp với sức chịu đựng của nền kinh tế đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Từ Đại hội VII đến nay, việc xây dựng Quân đội từng bước hiện đại đã được thực hiện theo đúng phương hướng, lộ trình, kế hoạch xác định và đạt được những kết quả quan trọng; trong đó, một số lĩnh vực có bước phát triển nhanh, mang tính đột phá. Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ trong tình hình mới, chúng ta phải đẩy nhanh hơn nữa lộ trình hiện đại hóa, nhất là đối với các lực lượng được xác định tiến thẳng lên hiện đại, như: Hải quân, Phòng không – Không quân, Tác chiến điện tử, Thông tin liên lạc, Trinh sát kỹ thuật và Cảnh sát biển; đồng thời, tiếp tục lựa chọn những ngành, lĩnh vực quan trọng ở các thành phần khác để tăng cường đầu tư, đẩy nhanh lộ trình hiện đại hóa. 

Xuất phát từ mối quan hệ biện chứng giữa con người và vũ khí, thì quá trình hiện đại hóa quân đội phải đi bằng hai chân: vừa đầu tư hiện đại hóa vũ khí, trang bị; vừa phải quan tâm đầu tư con người sử dụng các vũ khí, trang bị đó. Thời gian tới, cùng với đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng theo Nghị quyết 06-NQ/TW, ngày 16-7-2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) “Về đẩy mạnh xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo” và mua sắm vũ khí, trang bị hiện đại để biên chế cho các đơn vị, cần chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu cao, năng lực làm chủ và khai thác có hiệu quả vũ khí, trang bị được giao. Trong quá trình đẩy mạnh xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng, cần đẩy mạnh việc tiếp thu, ứng dụng những thành tựu của Cách mạng Công nghiệp 4.0 vào sửa chữa, nâng cấp, sản xuất, hiện đại hóa vũ khí, trang bị của Quân đội.

Bốn yếu tố: cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại gắn bó chặt chẽ với nhau trong chủ trương, phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân thời kỳ mới; trong đó, xây dựng Quân đội cách mạng là cơ sở nền tảng để thực hiện thành công các yếu tố còn lại. Coi trọng và thực hiện đồng bộ cả bốn yếu tố đó là cơ sở bảo đảm cho Quân đội ta thực hiện thắng lợi vai trò lực lượng nòng cốt trong nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc./.

ST.