Cách đây 55 năm, trong Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh, chiến thắng Làng Vây đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Đây là trận đánh có hiệu suất chiến đấu cao, để lại nhiều kinh nghiệm quý về nghệ thuật quân sự, nhất là nghệ thuật tác chiến hiệp đồng binh chủng.
Cuối năm 1967, những thất bại liên
tiếp trên chiến trường miền Nam đã buộc Mỹ, ngụy phải chuyển sang thế bị động
về chiến lược. Với mục đích ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc cho chiến trường
miền Nam, chúng đã tổ chức xây dựng tuyến phòng ngự mạnh theo Đường 9 (từ Cửa
Việt đến Lao Bảo) với nhiều cứ điểm, cụm cứ điểm kiên cố; trong đó, Làng Vây
(phía Tây quận lỵ Hướng Hoá) là cứ điểm trọng yếu - mắt xích quan trọng trong
tuyến phòng ngự đó. Trên thực tế, địch đã tập trung lớn cả binh lực, hỏa lực và
xây dựng nhiều công sự, vật cản,… kiên cố, vững chắc cho cứ điểm quan trọng
này.
Vì thế, tiến công cứ điểm Làng Vây
được Quân ủy Trung ương xác định là trận đánh then chốt mở đầu Chiến dịch Đường
9 - Khe Sanh, nhằm đạt mục đích chiến lược là kéo và kìm giữ một phần lực lượng
cơ động chiến lược quan trọng của địch, tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc Tổng
tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 giành thắng lợi. Thực hiện quyết tâm
đó, Bộ Tư lệnh Chiến dịch đã tập trung lớn lực lượng: bộ binh, xe tăng, pháo
binh, công binh,… và vận dụng phương pháp tác chiến: hiệp đồng binh chủng, tạo
sức mạnh đột phá để giải quyết Cứ điểm trong thời gian ngắn. Theo đó, cùng với
việc xác định hướng tiến công chủ yếu phù hợp, độc đáo, quân ta đã tích cực làm
công tác chuẩn bị, triển khai thế trận và hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ giữa bộ
binh với lực lượng các binh chủng, giữa lực lượng các binh chủng với nhau,…
trong tất cả các giai đoạn, tình huống, phát huy tối đa sức mạnh chiến đấu của
các lực lượng, nhất là sức đột kích mạnh của xe tăng. Vì vậy, chỉ trong thời
gian ngắn (đêm 06, rạng sáng ngày 07-02-1968), ta đã nhanh chóng tiêu diệt và
bắt sống toàn bộ địch trong Cứ điểm. Trận đánh đó để lại nghệ thuật tác chiến
hiệp đồng binh chủng đặc sắc, được thể hiện cụ thể qua các nội dung cơ bản sau:
1. Tổ chức cơ động lực lượng
chặt chẽ, triển khai thế trận bí mật, hiểm, chắc, tạo cơ sở cho tác chiến hiệp
đồng binh chủng giành thắng lợi. Cứ điểm Làng Vây được địch bảo vệ chặt chẽ
bằng hệ thống trinh sát điện tử hiện đại và hỏa lực mạnh. Vì vậy, mọi hành động
của ta khi tiếp cận Cứ điểm rất dễ bị địch phát hiện, nhất là các đơn vị xe
tăng, pháo xe kéo. Để khắc phục khó khăn này, khi cơ động ta đã triệt để lợi
dụng địa hình và hiệp đồng chặt chẽ giữa các bộ phận, bảo đảm cơ động chu đáo,
bí mật. Theo đó, Chiến dịch đã chọn hướng tiến công chủ yếu từ phía Nam của Cứ
điểm - nơi địch sơ hở, ít phòng bị vì có địa hình hiểm trở (núi cao, sông sâu),
nhất là có sông Sê Pôn bao bọc. Để cơ động đội hình lớn, gồm: bộ binh, xe tăng,
pháo binh,… qua địa hình phức tạp để vào sát địch nhưng lại phải bảo đảm yếu tố
bí mật, ta đã tổ chức trinh sát, nắm tình hình cụ thể các mặt; đồng thời, chỉ
huy các bộ phận hiệp đồng chặt chẽ ngay từ lúc chuẩn bị và khi cơ động. Trong
đó, việc thống nhất kế hoạch hiệp đồng với các đơn vị, trọng tâm là phân đội xe
tăng, pháo xe kéo được Chiến dịch hết sức chú trọng. Khi cơ động vào ban đêm,
các đơn vị đã triệt để lợi dụng địa hình, nhiều đoạn xe tăng phải tắt máy, thả
bè trôi trên dòng Sê Pôn,… nên đã giữ bí mật tuyệt đối. Để tạo điều kiện cho
hướng chủ yếu cơ động tiếp cận địch, ta cố ý chọn hướng Tây (theo Đường 9), nơi
địch tập trung đề phòng để khuyếch trương lực lượng, nhằm thu hút sự chú ý của
địch về hướng này. Nét đặc sắc về công tác hiệp đồng, bảo đảm cho các lực
lượng, phương tiện, binh khí, kỹ thuật cơ động vào triển khai tiến công còn
được thực hiện một cách rất sáng tạo khi ta triệt để tận dụng tiếng nổ, màn
khói của bom, đạn để cơ động lực lượng. Đặc biệt, khi hỏa lực ta bắn chuẩn bị,
lợi dụng tiếng nổ lớn, xe tăng đã nhanh chóng cơ động, triển khai ở từng vị trí
đã xác định từ trước, v.v. Đây là nghệ thuật cơ động, triển khai lực lượng linh
hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện chiến trường. Nhờ đó, ta đã “bịt mắt”
hoàn toàn hệ thống trinh sát hiện đại của chúng, nhất là trên hướng chủ yếu để
triển khai lực lượng, phương tiện thực hành tác chiến hiệp đồng binh chủng ở
nơi địch không ngờ tới. Thực tế cho thấy, để bảo đảm cho hai đại đội xe tăng cơ
động vào các tuyến triển khai trên hướng tiến công chủ yếu và thứ yếu, lực
lượng công binh đã giải quyết những tảng đá ngầm, có tảng đá nặng hàng chục tấn
dưới lòng sông Sê Pôn với chiều dài đến hơn 10 km. Có những đoạn sông khó khăn,
nguy hiểm, các chiến sĩ công binh còn làm lộ tiêu sống dẫn đường cho xe tăng
qua. Cùng với đó, công tác ngụy trang được tiến hành khéo léo nên xe tăng và
các đơn vị cơ động vào vị trí tập kết, triển khai chiến đấu bảo đảm an toàn, bí
mật, đúng quy định, thậm chí có lực lượng triển khai suốt 12 ngày đêm mà địch
vẫn không hề biết. Như vậy, bằng công tác hiệp đồng chặt chẽ, vận dụng khéo léo
với tình hình cụ thể, ta đã cơ động lực lượng lớn bộ binh, xe tăng,… vào triển
khai sát địch, tạo thế trận tiến công ban đầu sắc, hiểm, bí mật - yếu tố quyết định
thắng lợi của trận đánh.
2. Phát huy ưu thế, sở trường
của từng binh chủng, tạo sức mạnh tổng hợp để khống chế hỏa lực, đột phá liên
tục, tiêu diệt, sát thương lớn lực lượng địch. Tại cứ điểm Làng Vây, địch
bố trí gần 1.000 quân ngụy, có cố vấn Mỹ; hệ thống lô cốt, hầm ngầm được xây
dựng kiên cố, vững chắc và có nhiều lớp hàng rào kẽm gai, bãi mìn cùng hệ thống
hỏa lực mạnh để bảo vệ. Khi cần thiết, chúng có thể sử dụng lực lượng pháo
binh, không quân, thậm chí cả máy bay chiến lược B-52 chi viện. Vì vậy, ngoài
việc xác định cách đánh phù hợp, tổ chức chuẩn bị chiến đấu chu đáo,… Bộ Tư
lệnh Chiến dịch còn tập trung lớn lực lượng các đơn vị binh chủng phối hợp cùng
bộ binh đánh địch trên các hướng. Để bảo đảm giành thắng lợi trong trận tiến
công cứ điểm Làng Vây, Chiến dịch đã tăng cường cho Sư đoàn 304 (đơn vị đảm
nhiệm trận đánh) 01 tiểu đoàn xe tăng, 01 đại đội đặc công, 01 đại đội súng máy
phòng không 14,5 mm, trung đội súng phun lửa, v.v. Quá trình chiến đấu được
tiểu đoàn pháo 122 mm chi viện và trung đoàn công binh bảo đảm cơ động. Với lực
lượng đó, ta tạo ra sức đột phá mạnh vào trận địa phòng ngự vững chắc của địch.
Để phát huy sức mạnh tổng hợp, ta đã linh hoạt trong sử dụng thế mạnh của từng
lực lượng, nhất là sức cơ động nhanh, hỏa lực mạnh của xe tăng. Đặc biệt, các
đơn vị đã hiệp đồng chiến đấu rất chặt chẽ trong từng giai đoạn, từng tình
huống cụ thể, nhất là khi xuất hiện những tình huống ngoài dự kiến. Vì thế,
ngay từ đầu trận đánh, hỏa lực pháo binh ta đã cơ bản khống chế được hỏa lực địch,
xe tăng tiêu diệt các ụ súng, lô cốt đầu cầu trên các cửa mở, tạo điều kiện để
bộ binh nhanh chóng phá tan 05 lớp hàng rào kẽm gai và các bãi mìn dày đặc của
địch, mở thông cửa mở để xe tăng dẫn đầu các phân đội đột kích, khống chế hỏa
lực bên trong của địch, cùng các bộ phận nhanh chóng phát triển tiến công vào
tung thâm, tiêu diệt địch. Nét đặc sắc về nghệ thuật hiệp đồng tác chiến binh
chủng khi đột phá vào trận địa địch còn được thể hiện rõ nét trong xử trí các
tình huống khó khăn, đột xuất. Trên hướng tiến công chủ yếu, khi ta đang đánh
chiếm các mục tiêu bên trong đầu cầu, hỏa lực địch phục hồi bắn lướt sườn vào
đội hình tiến công của ta, bịt chặt cửa mở, làm cho bộ phận phía sau không phát
triển vào trong được. Trước tình hình đó, Chiến dịch đã linh hoạt sử dụng hỏa
lực của Trung đội Tăng 3 đang chiến đấu bên trong kịp thời khống chế hỏa lực
địch, yểm trợ đắc lực cho bộ binh, xe tăng, đặc công tiếp tục vượt cửa mở, thọc
sâu, đánh thẳng vào sở chỉ huy và khu cố vấn Mỹ, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ địch
trong Cứ điểm.
3. Phối hợp chiến đấu giữa
các hướng, mũi chặt chẽ, nhanh chóng làm chủ trận đánh. Đây là vấn đề rất
quan trọng trong tác chiến tiến công, nhất là khi thực hành tác chiến hiệp đồng
binh chủng, nhằm buộc địch phải phân tán binh lực, hỏa lực để đối phó trên
nhiều hướng, làm giảm sức mạnh đề kháng, tạo điều kiện thuận lợi cho ta nhanh
chóng tiêu diệt địch, làm chủ trận đánh. Do vậy, các hướng, mũi cần tiến hành
hiệp đồng, phối hợp chiến đấu một cách nhịp nhàng, ăn khớp, nhất là trong điều
kiện chiến đấu có nhiều lực lượng, như: pháo binh, xe tăng, bộ binh,… cùng tham
gia. Hơn nữa, nếu phối hợp tốt giữa các hướng, các bộ phận, sẽ tạo nên cộng
hưởng, làm cho sức mạnh chiến đấu được nhân lên gấp nhiều lần, áp đảo đối
phương. Nắm chắc nghệ thuật đó và trên nguyên tắc sử dụng lực lượng tập trung ở
từng hướng, mũi, trong từng tình huống cụ thể, ta đã tổ chức phối hợp chiến đấu
chặt chẽ, thống nhất theo phương thức: bộ phận bên ngoài kiềm chế hỏa lực địch
cho bộ phận bên trong phát triển, đơn vị chiến đấu bên trong chi viện hỏa lực
cho đơn vị bên ngoài tiến công vào các mục tiêu đảm nhiệm. Trên từng hướng,
dưới sự dẫn dắt, chi viện có hiệu quả của xe tăng, pháo binh, các phân đội đột
kích, thọc sâu nhanh chóng đánh chiếm từng mục tiêu trong chiều sâu phòng ngự
của địch. Đồng thời, trên các hướng tiến công có sự phối hợp chiến đấu thống
nhất; trong đó, hướng tiến công phối hợp đánh từ phía Bắc xuống đã hỗ trợ cho
hướng chủ yếu và thứ yếu nhanh chóng phát triển tiêu diệt địch. Thực tế trong
trận đánh, mặc dù địch có ưu thế về hỏa lực cả trên không và mặt đất, lại có hệ
thống lô cốt bê tông cốt thép vững chắc bảo vệ, nhưng cả ba hướng của ta để
đồng loạt tiến công, tạo thế mạnh áp đảo địch ngay từ đầu và suốt trận đánh.
Đặc biệt, khi chúng co cụm tại hầm ngầm ở khu vực sở chỉ huy, cố thủ chống cự,
với sức mạnh của hiệp đồng binh chủng trên từng hướng, mũi, các bộ phận đã phối
hợp tiến công dứt điểm các mục tiêu đảm nhiệm, tạo điều kiện cho bộ phận đánh
địch co cụm nhanh chóng làm chủ trận đánh. Với nghệ thuật đặc sắc đó, chỉ hơn
10 giờ chiến đấu, ta đã tiêu diệt 400 tên, bắt sống 253 tên, thu toàn bộ vũ
khí, trang bị chiến tranh của chúng, xóa sổ 01 tiểu đoàn địch, biến căn cứ Làng
Vây - nơi mà chúng đoán trước ta sẽ tiến công và ra sức đề phòng - thành trận địa
của ta, tạo ra thế trận có lợi cho các đơn vị bạn phát triển chiến đấu đánh
chiếm các mục tiêu quan trọng khác một cách thuận lợi, giành thắng lợi cho
Chiến dịch, đạt mục đích chiến lược đã đề ra.
55 năm đã trôi qua, nhưng nét đặc sắc
về nghệ thuật tác chiến hiệp đồng binh chủng trong trận Làng Vây vẫn còn nguyên
giá trị. Đây là bài học kinh nghiệm quý, có giá trị thực tiễn sâu sắc, cần được
nghiên cứu, vận dụng sáng tạo trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Đại tá, TS. TẠ DUY CHÍNH, Học viện
Quốc phòng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét