Thời gian gần đây, nền chính trị thế giới lại xuất hiện và
bùng lên một hiện tượng nổi bật, thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu: chủ
nghĩa dân túy đang trỗi dậy. Vấn đề đặt ra là chủ nghĩa dân túy
có xuất hiện ở Việt Nam khi mà trên thế giới nguy cơ của nó đang hiện hữu và có
xu hướng mở rộng? Để phòng ngừa chủ nghĩa dân túy ở Việt Nam, điều quan trọng
nhất là nhận diện rõ và qua đó, nâng cao nhận thức
của cán bộ đảng viên và nhân dân về những tác hại của chủ nghĩa dân túy, phải
hạn chế tối đa “đất sống” của chủ nghĩa dân túy.
Để hiểu được một cách đầy đủ và thống nhất về “chủ
nghĩa dân túy” là một vấn đề khó và phức tạp; các khái
niệm: chủ nghĩa dân túy, phong trào dân túy, hành động dân túy, phát ngôn dân
túy... được đưa ra trong những bối cảnh hành động khác nhau, với nhiều cách hiểu khác nhau và sự tác động của nó cũng không giống nhau. Nhưng tựu trung lại có thể hiểu: Chủ nghĩa dân túy là trào lưu tư
tưởng, đường lối chính trị mang tính mị dân, tác động vào tâm lý của đám đông
để tổ chức kêu gọi, lôi kéo, tranh thủ sự ủng hộ của dư luận và quần chúng nhân
dân phục vụ mục đích chính trị của cá nhân và tổ chức chính trị.
Khái niệm trên, cho thấy:
trên thế giới “chủ nghĩa dân túy” biểu hiện trên 3 vấn đề:
Thứ nhất: Chủ nghĩa dân túy
là một khuynh hướng tư tưỏng chính trị nhấn mạnh sự đối lập với những tư tưởng
đang thống trị, chống lại những tư tưỏng, chính phủ đang thống trị để nói lên tiếng nói của người dân có vị trí xã hội thấp... Ví dụ, trường hợp của nước Mỹ, ông Trump dù chưa bao
giờ nắm giữ một chức vụ gì trong chính quyền nhưng đã giành chiến thắng trong
bầu cử; tại Guatemala, vua hài James Morales cũng chiến thắng và trở thành
tổng thống quốc gia này từ tháng 1/2016 và tháng 3/2019 danh hài Lê-ô-nít
Zê-len-xky đã đắc cử tổng thống U-crai-na.
Thứ
hai: Chủ nghĩa dân túy là các trào lưu
tư tưởng chính trị mang tính mị dân. nhất thời, thiếu tính bền vững. hủ nghĩa
dân túy bằng những
thủ đoạn đánh vào tâm lý, quan điểm của đám đông để kêu gọi, tổ chức phong trào
nhằm lôi kéo, tranh thủ quần chúng, tìm kiếm
sự thu hút, ủng hộ của dân chúng và dư luận bằng những lời hứa hẹn êm tai nhưng
trống rỗng, thậm chí thiếu trách nhiệm đối với tương lai chính trị của đất
nước, mang nặng cảm xúc nhất thời, thiếu tính bền vững cho những mục tiêu chính
trị lâu dài và giải pháp hiệu quả cho các vấn đề hiện tại.
Thứ ba: Chủ nghĩa dân túy là
thủ đoạn của một cá nhân hoặc một đảng phái chính trị nào đó nhằm thực hiện mục
tiêu chính trị nhất định: Chẳng hạn như lấy lòng cử tri trong bầu cử là một ví
dụ điển hình; hạn
chế, đi ngược lại với đường lối tích cực mà các quốc gia đang theo đuổi, thậm
chí đe dọa sự ổn định chính trị xã hội; cản trở tiến bộ xã hội và xu hướng toàn
cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Có thể nhận diện “chủ nghĩa
dân” túy dựa vào ba đặc điểm cơ bản sau:
Một là: Chủ nghĩa dân túy thường
dùng những chính
sách mang lại lợi ích trong ngắn hạn, không bền vững về lâu dài. Thông
thường, đó là những chính sách kinh tế - xã hội mang tính chất “bóc ngắn cắn
dài”, mang lại lợi ích trong ngắn hạn để
“đánh lừa” dân chúng, lấy phiếu bầu. Chẳng hạn như những chính sách mang đậm màu sắc của chủ
nghĩa dân tộc (bài xích người nhập cư), quan tâm đến lợi ích của người lao động trong nước, chính sách trợ
giá hàng hóa, trả tiền lương hưu hậu hĩnh hoặc miễn phí chăm sóc y tế…Trong
tương lai, những chính sách này sẽ phản tác dụng, thậm chí để lại hệ quả nghiêm
trọng
Hai là: Chủ nghĩa dân túy là một xu hướng chính trị lấy danh nghĩa “nhân
dân” và hành động vì lợi ích của “nhân dân” để thực
hiện mưu đồ chính trị của cá nhân hoặc một nhóm người. Những người dân túy tuyên bố họ
là đại diện cho dân chúng, hành động vì lợi ích của dân chúng, tuy nhiên “nhân
dân” là ai lại là một khái niệm hết sức mập mờ. Thực tế, họ không đại diện cho
tất cả dân chúng mà chỉ một nhóm được lựa chọn vì mục đích tranh cử.
Ba là: Chủ nghĩa dân
túy là một xu hướng chính trị sùng bái quyền lực cá nhân của nhà lãnh đạo. Các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân
túy có khuynh hướng phát triển chung quanh họ những biểu hiện tôn vinh, sùng
bái cá nhân; tuyên bố họ được giao sứ mệnh nắm giữ quyền lực, không phụ thuộc
vào các thiết chế chính trị truyền thống như đảng phái, Quốc hội, Tòa án, báo
chí. Họ cố gắng phát triển các mối quan hệ trực tiếp, không
qua trung gian với “nhân dân” mà họ tự xưng là ngưòi đại diện, hướng những niềm
hy vọng và nỗi sợ hãi của người dân vào một hành động tức thời. Chủ nghĩa dân
túy kiểu này thường đi đôi với việc lên án toàn bộ giới lãnh đạo đang tồn tại -
những người đại diện cho thiết chế chính trị truyền thống.
Như vậy, bản chất của chủ nghĩa dân túy là trào lưu
tư tưởng phản động đối lập với chủ nghĩa Mác – Lênin. Theo Lê nin, chủ nghĩa dân túy là một trào lưu xã hội chủ nghĩa không tưởng tiểu tư
sản ở Nga. ngay từ khi chủ nghĩa dân túy ra đời, nó đã bộc lộ bản chất phản
động. Ngày nay, ở các nước xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa dân túy đang cản trở
việc tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, chống lại mục miêu, lý tưởng của giai
cấp công nhân…
Ở Việt Nam, các nhà phân
tích chính trị cảnh báo: sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy có thể trở thành
hiện tượng chính trị quyết định trong thập kỷ tới, không chỉ ở Mỹ hay châu Âu
mà ở khắp các nền dân chủ phát triển. Liệu chủ nghĩa dân túy có xuất hiện ở
Việt Nam khi mà trên thế giới nguy cơ của nó đang hiện hữu và có xu hướng mở
rộng? Câu trả lời là: Không có gì là không thể. Nhìn vào xã hội Việt Nam hiện nay, bước đầu có thể
nhận diện các biểu hiện dân túy dưới mấy dạng cơ bản sau đây:
Những người dân túy hay đưa ra những phát ngôn gây
sốc, những hành vi và hình ảnh mị dân để lấy lòng dân chúng.
Lợi dụng các diễn đàn, hội nghị, hội thảo hoặc các sự kiện, các vấn đề
nhạy cảm để đưa ra các
phát ngôn trái với nhận thức thông thường,
ngược với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước, thiếu tính
khả thi, vượt quá hoặc không đúng thẩm quyền của cá nhân. Ngay sau đó, những phát ngôn này được sự tung hô của những tờ báo non nớt về chính trị,
của một vài “thủ lĩnh” trên mạng xã hội, thu hút được quan tâm của quần chúng
vì “lạ khẩu vị”. Những biểu hiện đó tuy
chỉ xuất hiện ỏ một số ít người nhưng cũng rất gần với những gì đã và đang xảy
ra trên thế giới ở chỗ: nhất thời lấy được lòng dân chúng; trở thành “nhân vật của truyền thông”, thậm chí
đã từng đạt đến vị trí cao trong nấc thang quyền lực và nghiêm trọng hơn họ đã kích động nhân
dân, những người nhẹ dạ, cả tin đứng lên chống lại chính quyền… Những biểu hiện đó đã được Nghị quyết Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: “Đã
xuất hiện những việc làm và phát ngôn vô nguyên tắc, trái với Cương lĩnh, đường lối, Điều lệ
Đảng ở một số cán bộ, đảng viên”[1].
Mượn danh vì dân chủ, đòi thực hỉện thể chế chính trị “đa nguyên, đa
đảng”, “tam quyền phân lập”.
Cần phải khẳng định dứt
khoát về lập trường chính trị rằng, thể chế chính trị “đa nguyên”, “tam quyền
phân lập” dứt khoát không phải là mô hình phù hợp với hệ thống chính trị Việt
Nam. Trên thực tế, để thực hiện những mưu đồ chính trị đen tối, nhằm chống phá
sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta, những phần tử bất mãn, cơ hội
chính trị vẫn mượn
danh nghĩa là đấu tranh vì dân chủ nhưng lại có những lời nói, hành động chống
lại nền dân chủ của nhân dân. Có những cán bộ, đảng viên suy thoái về tư
tưỏng chính trị, đạo đức, lối sống, phụ họa theo các các luận điệu phản động của thế lực
thù địch đòi tự do dân chủ vô nguyên tắc, coi thường tổ chức; Hội nghị
Trung ương 4, khóa XII, khi nhận diện những biểu hiện suy thoái về tư tưởng
chính trị đã chỉ rõ đó là biểu hiện: “Xa rời tôn chỉ, mục đích của Đảng; không
kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; phụ họa theo những nhận thức lệch
lạc, quan điểm sai trái”1. Không tôn trọng nguyên tắc tổ chức và hoạt động của
Đảng dễ bị các thế lực thù địch lợi dụng. Những người dân túy thường dựng chuyện trong Đảng có phe này, phái
kia, đổỉ lập Đảng với Nhà. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng chỉ rõ biếu hiện đó
là: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ
phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn
biến phức tạp hơn; một số rất ít cán bộ, đảng viên bị phần tử xấu lôi kéo, kích
động, xúi giục, mua chuộc đã có tư tưởng, việc làm chống đối Đảng, Nhà nước”[2].
Xuyên tạc lịch sử đấu tranh cách mạng của Nhân dân ta, phủ nhận vai trò lãnh
đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, đòi từ bỏ con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội.
Biểu hiện kiểu này xuất hiện
ỏ những kẻ cơ hội, bất mãn chính trị hoặc những cán bộ, đảng viên đã phai nhạt
lý tưởng cách mạng, dao động, giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, thiếu tin tưỏng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh. Phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, đòi từ bỏ
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Không thấy được công to lớn của Đảng Cộng
sản Việt Nam đối với dân tộc từ việc lựa chọn con đường cách mạng vô sản; lãnh
đạo nhân dân tiến hành hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, hai cuộc chiến
tranh biên giới; lãnh đạo nhân dân tiến hành sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc
tế; để có cuộc sống tốt đẹp như hiện nay.
Lấy danh nghĩa bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia dân tộc để tuyên
truyền, kích động nhân dân đi ngược lại đường lối đối ngoại của Đảng (tư tưởng
bài Trung, thân Mỹ),
Nhân sự kiện Trung Quốc hạ
đặt trái phép giàn khoa 981 trong vùng biển Việt Nam, đã xuất hiện những người
lấy danh nghĩa đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biển đảo, biên giới quốc
gia, chống ngoại xâm... nhưng thực chất là xúi giục, kích động ngưòi dân chống
Đảng, chính quyền Nhà nước, hạ thấp uy tín lực lượng vũ trang...Ở một số địa
phương (vụ Đồng Tâm, Mỹ Đức, Hà Nội; Hà Tĩnh, Nghệ An…) lợi dụng danh nghĩa đại
diện cho lợi ích của Nhân dân để tổ chức tụ họp đông người, khiếu kiện, gây ra
những hành động quá khích, vu khống chính quyền, kích động các hành động vi
phạm pháp luật nhằm gây mất ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, phá hoại
chính sách phát triển kinh tế và môi trường đầu tư. Núp dưới danh nghĩa tổ chức
xã hội dân chủ, nhưng họ lại hành động chống lại nền dân chủ của Nhân dân, lộ
rõ chân tướng là những kẻ cơ hội chính trị, bất mãn với chính quyền, phá hoại
cuộc sống lao động trong hòa bình của Nhân dân Việt Nam.
Tóm lại: Các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay, tuy mới
chỉ thể hiện dưới dạng phát ngôn, hành động mang tính mị dân của một số cá
nhân, chưa phát triển thành một hệ thống lý luận. Tuy nhiên, ảnh hưỏng của chủ
nghĩa dân túy đối với nền chính trị Việt Nam cũng rất nguy hiểm, khó lường. Sự
nguy hại của các biểu hiện dân túy ở Việt Nam càng lớn hơn khi các thế lực thù
địch, phần tử cơ hội, bất mãn chính trị lợi dụng để cổ súy, câu kết thành lực
lượng đối lập. Các biểu hiện dân túy nếu không sớm nhận diện và không có biện
pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn, thì sẽ giống như vi rút độc hại, gây ô nhiễm
đòi sống chính trị đất nước, làm giảm sút lòng tin của Nhân dân đốì vối sự lãnh
đạo của Đảng, Nhà nước, vào chế độ và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của
Việt Nam.
Để có thể phòng ngừa chủ nghĩa dân túy ở Việt Nam, điều quan trọng nhất
là nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về những tác hại của
chủ nghĩa dân túy, phải hạn chế tối đa “đất sống” của “chủ nghĩa dân túy”; tập
trung vào một số giải pháp chủ yếu sau:
Đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận diện
và hiểu rõ tác hại, nguy cơ của chủ nghĩa dân túy; đấu tranh ngăn chặn các biểu
hỉện dân túy ở Việt Nam; tập trung vào: Tăng
cường
tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách
và pháp luật Nhà nước. Làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin giữ vị trí thống trị trong
đời sống tinh thẩn của xã hội, tạo ra chất “miễn dịch” tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân
dân đối với những biểu hiện dân túy. Để đấu tranh với chủ nghĩa dân túy cần huy động
nhiều lực lượng xã hội tham gia, nhất là các nhà khoa học, các cơ quan thông
tấn, báo chí; trong đó, các cơ quan truyền thông, báo chí chính thống của Đảng,
Nhà nước, giữ vai trò là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong trận tuyến tuyên
truyền, định hướng dư luận, đấu tranh chống tác hại của chủ nghĩa dân túy dưới
mọi màu sắc. Kết hợp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn những biểu biểu dân túy
với đấu tranh chống “diễn biến hòa
bình”, lợi dụng các vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền”, dân tộc, tôn giáo.
Đẩy mạnh xây dựng Đảng trong
sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Tập trung vào nắm vững và làm
theo tư tưởng Hồ Chí Minh, những kinh nghiệm xương máu từ truyền thống lãnh đạo
cách mạng của Đảng, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tuyên
truyền, giáo dục trong toàn hệ thống chính trị, tạo chuyển biến về chất trong
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, làm cho mỗi cán
bộ, đảng viên tự soi mình, tự sửa đổi lối làm việc, khép mình vào kỷ luật của
Đảng, nói và làm theo cương lĩnh, điều lệ, nghị quyết của Đảng và pháp luật của
Nhà nước; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định mục
tiêu đổi mới. Quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 khóa
XI và XII nhằm phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư
tưỏng chính trị, đạo đức, lối sỗng, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa” trong nội bộ Đảng. Các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên cần tiếp tục đẩy
mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Chỉ thị số 05-CT/TW ngày
15-5-2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưỏng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh”.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đấu tranh phòng, chống tham
nhũng, lãng phí. Tập trung vào:
Chính quyền các cấp cần nghiêm túc, khẩn trương thực hiện nhiệm vụ cải cách
hành chính theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng[3].
Cấp ủy, chính quyền các cấp tích cực tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, nắm bắt tình
hình và kịp thời giải quyết những bức xúc, đáp ứng nguyện vọng, bảo vệ lợi ích
chính đáng và hợp pháp của Nhân dân. Hành động của bộ máy hành chính các cấp và
của mọi cán bộ, công chức thực thi công vụ phải thực sự vì lợi ích chung, bảo
vệ lợi ích chính đáng của Nhân dân và dân tộc, để hành động theo đúng lời dạy
của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có
hại cho dân phải hết sức tránh”[4];
không chỉ vì lợi ích trước mắt, vì danh lợi cá nhân, vì “lợi ích nhóm” mà có
những việc làm đi ngược lại với lợi ích của Nhân dân, của dân tộc.
Tiếp tục thực hỉện có hỉệu
quả chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về chủ động và
tích cực hội nhập quốc tế; Tập trung vào: Nắm vững và thực hiện đúng quan điểm,
đường lối đối ngoại của Đảng và hội nhập quốc tế. Các bộ, ngành, địa phương, tổ
chức kinh tế - xã hội cần kiên định và thực hiện một cách chủ động, linh hoạt,
sáng tạo chiến lược đối ngoại trong hội nhập quốc tế dưới sự lãnh đạo của Đảng
và quản lý của Nhà nước. Vận dụng sáng tạo nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn
biến”, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội trong quá
trình chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Hoạt động đốỉ ngoại phải hết sức
tỉnh táo, bình tĩnh, chủ động và mềm dẻo để Việt Nam không bị cô lập với thế
giới, không bị lệ thuộc vào thế giói và cũng không bị những tác động, ảnh hưởng
tiêu cực bởi trào lưu dân túy đang trỗi dậy trong nền chính trị thế giới hiện
nay.
Chủ nghĩa dân túy thường
được dùng để nói về những thủ đoạn chính trị mang tính mị dân, đánh vào tâm lý
của đám đông để kêu gọi, tổ chức phong trào nhằm lôi kéo, tranh thủ sự ủng hộ
của dư luận và quần chúng nhân dân. Những biểu hiện dân túy ỏ Việt Nam hiện nay
thông qua phát ngôn, hành động của một số cá nhân, tổ chức tuy mới chỉ tồn tại với tính chất là nhận thức tư
tưỏng, chưa thành hệ thống lý luận nhưng cũng rất nguy hiểm, bộc lộ nhiều tác
hại, làm giảm sút lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nưóc, chế độ và con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Tình hình đó đòi hỏi mỗi cán
bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân nói chung, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ
trang nói riêng cần nhận diện và cảnh giác vói những biểu hiện của chủ nghĩa
dân túy trong đòi sông chính trị Việt Nam. Phòng ngừa, đấu tranh
ngăn chặn các biểu hiện dân túy ỏ nước ta là một quá trình bền bỉ, dài lâu, gắn
bó mật thiết với công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, là một
phần rất quan trọng của đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưỏng
chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng.
Để phòng ngừa, đấu tranh
ngăn chặn từ sớm, từ xa các biểu hiện dân túy ỏ Việt Nam hiện nay cần tiến hành
đồng bộ các giải pháp: Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ,
đảng viên và Nhân dân về những biểu hiện của chủ nghĩa dân túy và tính tất yếu
phải đấu tranh ngăn chặn các biểu hiện dân túy; đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn
Đảng, làm cho Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưỏng, tổ
chức và đạo đức; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đấu tranh phòng, chông
tham nhũng, lãng phí; triển khai mạnh mẽ định hướng chiến lược chủ động và tích
cực hội nhập quốc tế.
Phòng ngừa, đấu tranh ngăn
chặn các biểu hiện dân túy ở Việt Nam hiện nay là trách nhiệm của cấp ủy đảng,
chính quyền các cấp, các bộ ngành và sự vào cuộc của báo chí, truyền thông cùng
sự tham gia tích cực của mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Sự thống nhất nhận
thức và hành động của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phấn đấu thực hiện mục
tiêu: Dân giàu, nưốc mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh là sức mạnh nội sinh,
bản thân nó có thể và đẩy lùi sự xâm nhập, ảnh hưỏng của chủ nghĩa dân túy đến
đòi sống chính trị ỏ nước ta./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét