Nguyên nhân của "Tự diễn biến"

"Tự diễn biến" là một hiện tượng, mà sự nảy sinh và phát triển của nó có những nguyên nhân khách quan và chủ quan nhất định

1. Nguyên nhân khách quan

Các thế lực thù địch tiến hành chiến lược "diễn biến hòa bình" chống cách mạng nước ta, nhằm tác động, tạo ra và thúc đẩy "tự diễn biến” trong nội bộ, làm biến chất chế độ xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta mà chúng không phải tốn một viên đạn nào. Vì vậy, "tự diễn biến" có nguyên nhân trực tiếp từ chiến lược "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam, là hệ quả trực tiếp của "diễn biến hòa bình". Do đó, mức độ "tự diễn biến" là tiêu chí đánh giá phiệu quả" của "diễn biến hòa bình". Tuy nhiên, mức độ "tự diễn biến" như thế nào, khắc phục "tự diễn biến" đến đâu, điều đó phụ thuộc vào sức đề kháng và sức mạnh của chính chúng ta.

2. Nguyên nhân chủ quan:

Một là, do hạn chế về trình độ trí tuệ, năng lực thực tiễn. Đây là nguyên nhân thuộc về nhận thức. Biểu hiện của nguyên nhân này là không nhận thức được đúng sai, đâu là lạc hậu, đâu là tiến bộ trước sự biến động, diễn biến phức tạp trong hiện thực của các hiện tượng chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ dẫn đến làm sai đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, nhưng không biết. Trong điều kiện cơ chế thị trường, mở cửa, hội nhập, giao lưu quốc tế như hiện nay, nhiều vấn đề đúng sai khó phân định, có vấn đề đòi hỏi phải có thời gian, thông qua kiểm nghiệm của thực tiễn mới phân biệt được đúng sai thì sự bất cập về nhận thức là điều khó tránh khỏi. Vấn đề đặt ra là không để sự bất cập về nhận thức ấy dẫn đến "tự diễn biến", làm chệch hướng xã hội chủ nghĩa.

Hai là, do sự thoái hóa về phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ đảng viên, nhất là những đảng viên có chức, có quyền trong hệ thống chính trị.

Những đảng viên có chức, có quyền thoái hóa biến chất, vì lợi ích cá nhân, họ biết sai vẫn cố tình lắm, miễn là thu nhiều lợi nhất cho bản thân mình. Ở đây, họ đồng thời là những đại biểu của tệ quan liêu, tham nhũng. Đó là "'giặc nội xâm" như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ. Họ bị lóa mắt trước đồng tiền mà làm sai nguyên tắc, sai pháp luật, thậm chí vi phạm nghiêm trọng đến lợi ích, chủ quyền quốc gia, đến chế độ xã hội chủ nghĩa.

Từ sự thoái hóa biến chất về phẩm chất đạo đức, lối sống trở thành kẻ phản bội là vấn đề không thể không xảy ra. Thực tiễn lịch sử không thiếu những ví dụ về sự từ thoái hóa đạo đức, lối sống dẫn đến biến chất về chính trị mà trở thành kẻ phản động, phản bội lợi ích của cách mạng. Nếu những cán bộ đảng viên thoái hóa biến chất giữ cương vị càng cao thì càng nguy hiểm cho cách mạng.

Ba là, "tự diễn biến" có thể là do mất đoàn kết nội bộ. Nội bộ mất đoàn kết, kèn cựa, tranh giành địa vị, chủ nghĩa cá nhân hoành hành sẽ làm xuất hiện những cá nhân, những nhóm người chống đối lẫn nhau.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, vì mất đoàn kết, những con người đó tìm mọi cách, mọi thủ đoạn để hãm hại lẫn nhau có thể dẫn đến làm sai đường lối, chủ trương của Đảng, vi phạm pháp luật của Nhà nước. Điều đó làm cho nội bộ suy yếu mất sức đề kháng, tạo điều kiện thuận lợi cho các thế lực thù địch lợi dụng, can thiệp thúc đẩy "tự diễn biến". Tình hình đó nếu phát triển, có thể từ sự chống đối lẫn nhau, hình thành ở người này, hoặc người khác tư tưởng chống đối chế độ. Lịch sử đã chứng minh nhiều trường hợp, do mất đoàn kết nội bộ, đấu tranh phe phái làm cho lợi ích chung bị tổn hại, thậm chí dẫn đến sự tan rã của thể chế chính trị. Vì thế, "tự diễn biến" do nguyên nhân này là cũng hết sức nguy hiểm.

"Tự diễn biến" là hết sức nguy hiểm, nhưng nó có phát triển đến mức làm biến chất chế độ xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta được hay không, thì điều chủ yếu phụ thuộc vào chính chúng ta, vào khả năng đề kháng và sức mạnh của cơ thể xã hội xã hội chủ nghĩa V.I. Lê nên đã từng cảnh báo: "Không ai có thể tiêu diệt được chúng ta, ngoài những sai lầm của bản thân chúng ta".