HÀNH VI “BÓC PHỐT” TRÊN MẠNG XÃ HỘI FACBOOK, HẠI NGƯỜI HAY HẠI MÌNH

“Bóc phốt” là từ tiếng lóng được dùng trên mạng xã hội (MXH), đây là hình thức công khai thông tin của cá nhân, tổ chức lên MXH cho nhiều người cùng biết theo ý kiến chủ quan của một người nào đó, nhằm làm xấu hình ảnh của cá nhân, tổ chức trên cộng đồng mạng. Nếu nhìn theo hướng tích cực thì những bài “bóc phốt” có nội dung đúng sẽ giúp cộng đồng mạng nắm, biết được những hành động sai trái, cần lên án và đồng thời giúp cho cơ quan có thẩm quyền nắm bắt giải quyết, xử lý kịp thời. Trên thực tế MXH Facebook đang là công cụ được một số người sử dụng để bôi xấu lẫn nhau với muôn vàn lý do; những bài viết với nội dung công kích, những status, video, hình ảnh nhạy cảm phản ánh những điểm xấu của ai đó mà họ mắc phải; thậm chí sử dụng những hình ảnh, thông tin giả, bóp méo sự thật để vu khống cho người khác khiến cho mọi người hiểu nhầm và có cái nhìn tiêu cực về đối tượng đang bị “bóc phốt”. Mục đích cuối cùng để hạ bệ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, giảm uy tín của cá nhân, tổ chức. Mức độ xuất hiện của các vụ “bóc phốt” xảy ra hằng ngày, hàng giờ trên MXH Facebook, làm cho dư luận cảm thấy đó là chuyện hết sức bình thường. Xét trên phương diện cá nhân những người đứng ra “bóc phốt” đều có lý do của riêng mình, như: mâu thuẫn trong cuộc sống hằng ngày, nợ nần tiền bạc, quan hệ tình ái, cạnh tranh không lành mạnh, bất đồng trong quan điểm giải quyết, xử lý của cơ quan chức năng liên quan đến quyền lợi của bản thân… do không thể hoặc chưa giải quyết thoả đáng, nên chủ thể đã thu thập thông tin, hình ảnh, video viết bài đăng lên MXH để bày tỏ quan điểm công khai, lôi kéo cộng đồng mạng tự do bình luận, chia sẻ sâu rộng và cảm thấy thích thú, thỏa mãn khi bài đăng của mình thu hút được số lượng lớn lượt like, lượt share. Có trường hợp sử dụng tài khoản chính chủ hoặc tạo lập tài khoản ẩn danh để thể hiện rõ quan điểm trong bài viết gắn kèm hình ảnh, video hoặc cố tình chỉnh sửa hình ảnh để minh hoạ cho nội dung “bóc phốt” của mình thêm sinh động, trúng, đúng vào đối tượng cần nhắm đến. Cho dù là bằng hình thức nào thì việc xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm của người khác trên MXH Facebook là hành vi vi phạm pháp luật được quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 8 Luật An ninh mạng năm 2018. Trường hợp nghiêm trọng có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác hoặc tội vu khống (theo Khoản 2 Điều 155, Khoản 2 Điều 156 – Bộ luật hình sự 2015); ngoài ra, còn bị xử phạt vi phạm hành chính (theo Điểm a Khoản 1 Điều 101 và Điểm e Khoản 3 Điều 102 của Nghị định 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử). Trong thời gian vừa qua trên địa bàn thành phố Sơn La đã xảy ra nhiều vụ việc vi phạm đăng tải thông tin lên MXH Facebook nhằm mục đích xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm người khác. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn trong quan hệ tình ái, nợ nần tiền nong không trả. Chỉ tính riêng trong 03 tháng đầu năm 2023, Công an thành phố đã tiến hành xác minh, làm rõ và lập hồ sơ xử lý đối với 03 cá nhân vi phạm. Cụ thể: Vụ thứ nhất, ngày 10/01/2023 chị Q.T.H.N SN 2002, cư trú tại bản Cọ, P. Chiềng An, TP. Sơn La có hành vi tạo lập tài khoản Facebook “Nhan Vi” dưới dạng ẩn danh; viết bài và sử dụng hình ảnh xúc phạm trực tiếp uy tín, danh dự, nhân phẩm đối với chị C.T.N SN 1990, cư trú tại bản Ái, xã Chiềng Xôm, TP. Sơn La; Công an thành phố đã lập hồ sơ, phạt tiền 7.500.000 đồng. Vụ thứ 2, ngày 11/02/2023 chị L.K.V SN 1995, cư trú tại tổ 3, P. Chiềng Cơi, TP. Sơn La có hành vi sử dụng tài khoản Facebook “Kiều Vượng” viết bài đăng kèm hình ảnh cá nhân chị P.T.T.H SN 1990, cư trú tại tổ 12, P. Chiềng Lề, TP. Sơn La khi chưa được sự cho phép; Công an thành phố đã lập hồ sơ, phạt tiền 5.000.000 đồng. Vụ thứ 3, ngày 02/3/2023 chị B.T.H.T SN 1990 sử dụng tài khoản Facebook cá nhân đăng tải hình ảnh của anh L.T.D SN 1983 và chị Đ.T.N.A SN 1986; cư trú tại tổ 3, P. Tô Hiệu, TP. Sơn La khi chưa được sự cho phép; Công an thành phố đã tiến hành răn đe, kiểm điểm, vô hiệu hoá nội dung đăng tải trên Facbook, cho cam kết không tái phạm. Như vậy, đối với mỗi người khi tham gia sử dụng MXH Facebook nói riêng đòi hỏi phải có kiến thức nhất định về pháp luật nói chung và quy định của Luật An ninh mạng nói riêng. Tự trang bị cho mình những kiến thức cần thiết, không được xem nhẹ việc sử dụng không gian mạng, coi đây là hoạt động đơn giản, vô hại để tránh không vướng vào; nếu vượt quá giới hạn thì sẽ bị điều chỉnh bằng các quy định của pháp luật. Việc “bóc phốt” trên MXH không phải là điều xấu xa, vì qua đó mọi người có thể biết được sự thật về các chiêu trò lừa đảo hoặc lật tẩy những hành vi vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật của một số người. Nhưng phải thực hiện như thế nào cho đúng luật, không vi phạm quy tắc ứng xử trên không gian mạng. Để việc “bóc phốt” trên MXH phát huy đúng mặt tích cực và tránh được nguy cơ vi phạm pháp luật, thì mỗi chúng ta cần tuân thủ: Thứ nhất, chấp hành nghiêm Bộ quy tắc ứng xử trên MXH đã được Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành ngày 17/6/2021; Thứ hai, không sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác khi chưa được phép; Thứ ba, khi có thông tin xác thực về một hành vi vi phạm pháp luật của cá nhân, tổ chức thì thu thập các tài liệu chứng cứ để tố cáo với cơ quan chức năng. Tự do ngôn luận trên MXH nói riêng là quyền tự do của mỗi người, nhưng khi áp dụng hình thức “bóc phốt” người khác trên MXH Facebook nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác hoặc sử dụng hình ảnh khi chưa đươc sự cho phép lại trở thành người vi phạm pháp luật. Vì vậy, mỗi người khi sử dụng MXH hãy tỉnh táo khi chia sẻ, tiếp nhận thông tin một cách chọn lọc, có chính kiến, tránh hùa theo dư luận; đừng để việc “bóc phốt” trở thành con dao hai lưỡi gây hại cho bản thân.