Một
là, đẩy mạnh nghiên cứu lý luận, gắn lý luận với thực
tiễn trên không gian mạng.
Không
ngừng nghiên cứu lý luận, vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn cụ thể, đồng
thời thường xuyên tổng kết thực tiễn, đúc rút và khái quát lý luận là yêu cầu
đầu tiên, là nhiệm vụ căn bản. Trận địa tư tưởng cần vũ khí quan trọng nhất là
vũ khí lý luận, song lý luận phải thật sự khoa học chứ không phải lý thuyết
suông, lý luận phải xuất phát từ thực tiễn và mang hơi thở của cuộc sống, phải
bao quát được những vấn đề nền tảng, có tính quy luật và đưa ra hướng giải
quyết những vấn đề then chốt. Bất kể sự phát triển của không gian mạng và các
phương tiện truyền thông như thế nào, thì suy nghĩ và quan điểm vẫn là thành tố
quan trọng nhất của nội dung tư tưởng. Nếu không có nội dung, không có chiều
sâu thì lý luận dù hay đến đâu cũng chỉ là hô khẩu hiệu, trống rỗng, không có
bất kỳ ảnh hưởng tích cực nào. Chúng ta phải sử dụng lý luận làm nền tảng vững
chắc cho định hướng chính trị và dẫn dắt dư luận. Trong trận địa tư tưởng trên
không gian mạng, việc chúng ta có đứng vững và chiến thắng hay không liên quan
trực tiếp đến sự tồn vong của chế độ. Trước tình hình trong nước và quốc tế có
những diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những biến động khó lường như hiện nay, không
gian mạng trở thành công cụ nền tảng mới để giáo dục chính trị, tư tưởng cho
cán bộ và nhân dân; đồng thời, đó cũng là một không gian mới để đẩy mạnh hơn
nữa công tác nghiên cứu lý luận, là một phương thức mới để định hướng dư luận
xã hội về mặt tư tưởng. Đây thực sự là một mặt trận quan trọng và không thể
buông lỏng. Do đó, cần giữ vững và không ngừng tăng cường vai trò lãnh đạo của
Đảng đối với công tác nghiên cứu lý luận, giáo dục chính trị, tư tưởng trên mặt
trận trực tuyến.
Trong thời đại ngày nay, các cách thức
và phương tiện để con người tiếp cận thông tin về mọi vấn đề thuộc mọi lĩnh vực
đã vượt xa các cách thức và phương tiện truyền thống. Nhờ vậy, họ có nhiều và
nhanh các thông tin, có hiểu biết sâu rộng hơn về thế giới bên ngoài rất nhiều
nhờ không gian mạng. Chính vì vậy, để có thể định hướng tư tưởng trên không
gian mạng, chúng ta phải tuân thủ nguyên tắc tôn trọng sự thực khách quan, đối
mặt với các vấn đề đang nảy sinh từ thực tiễn của xã hội; dựa trên thế giới
quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để
nhận thức đúng và đưa ra các ý tưởng, phương án giải quyết các vấn đề của Việt
Nam một cách đúng đắn, hiệu quả;từ đó mới có thể nâng cao tính thuyết phục,
tính định hướng của hệ tư tưởng chính thống.
Những
thiết chế xã hội của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam chưa thay đổi kịp để
ứng phó với những thách thức của không gian mạng. Ví dụ, trong lĩnh vực
truyền thông, các cơ quan lớn của Đảng, như: Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản; cơ
quan lớn của Nhà nước, như: Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài
Truyền hình Việt Nam đều được xây dựng và vận hành chủ yếu trên cơ sở báo viết,
báo tiếng, báo hình. Dù có chuyển đổi một phần sang phương thức báo điện tử,
song mới chỉ là một phần rất nhỏ trên không gian mạng, khó có thể chiếm lĩnh
hoặc định hướng được không gian mạng. Về lâu dài, cần thiết phải có một cơ quan
thuộc chính phủ chuyên trách không gian mạng, ở đó các nguồn lực của nhiều bộ,
ngành, nhiều cơ quan truyền thông sẽ phải tập trung cho cơ quan mới này.
Hai
là, lấy dân làm gốc kết hợp với xây dựng đội ngũ làm
công tác lý luận trên địa hạt không gian mạng.
Chúng
ta luôn tâm niệm phải lấy dân làm gốc, vậy “dân” trên không gian mạng có phải
là gốc không? Dù trong tình huống nào đi nữa, nhất là trên không gian mạng,
chúng ta càng cần phải tuân thủ nguyên tắc “lấy dân làm gốc”, nghĩa là chúng ta
cần cần có sự ủng hộ của những người quản trị (Admin), người điều hành (Smod),
người điều tiết (Moderator), người gây ảnh hưởng (Kol),… cũng như của toàn thể
cư dân mạng. Chúng ta cần phải luôn tôn trọng địa vị cao nhất của nhân dân, tin
tưởng và dựa vào quần chúng nhân dân trên không gian mạng. Vấn đề cốt lõi của
công tác tư tưởng trực tuyến là cách đối xử với quần chúng trên không gian
mạng. Chúng ta nói lên tiếng nói của người dân, bênh vực nhân dân, đứng về phía
quyền lợi của nhân dân thì nhân dân sẽ tin yêu chúng ta, bảo vệ chúng ta.
Không
gian mạng có tính mở, vì vậy, nếu chúng ta không chiếm lĩnh mạng thì những
người khác cũng sẽ chiếm lĩnh; hơn nữa, điều hết sức nguy hiểm là địa hạt này
bị bỏ trống, trong khi nó có những ưu thế rất lớn như đã nói ở trên. Trong tình
huống như vậy, tính hiệu quả của công tác tư tưởng, lý luận chắc chắn sẽ ảnh hưởng
đáng kể. Do đó, chúng ta cần phải chủ động chiếm lĩnh không gian mạng, tăng
cường sức ảnh hưởng của hệ tư tưởng chính thống bằng các hoạt động tuyên
truyền, giáo dục tư tưởng đối với cư dân mạng.Cư dân mạng có cả người dân lẫn
cán bộ, đảng viên. Đối với nhân dân, công tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho
nhân dân cần gắn với giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, lịch sử,
văn hóa, tình cảm, đạo đức. Đối với cán bộ, đảng viên, cần tăng cường giáo dục
lý tưởng, niềm tin và quan trọng hơn là nâng cao nhận thức về các quan điểm,
chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cán bộ,
đảng viên không những không được có những biểu hiện trái với quan điểm của
Đảng, mà còn phải có trách nhiệm và nghĩa vụ tuyên truyền, bảo vệ quan điểm của
Đảng trên không gian mạng.
Định
hướng tư tưởng bằng công tác lý luận không thể tách rời việc xây dựng đội ngũ
những người làm công tác lý luận. Định hướng tư tưởng, lãnh đạo dư luận bằng
chuyên gia và học giả là xu thế tất yếu. Mối quan hệ biện chứng giữa “xây” và
“chống” chính là thể hiện ở đây. Những người làm công tác tư tưởng, lý luận
trên không gian mạng đòi hỏi phải có tầm cao của tư tưởng, độ sắc nét của các
nhận định, đánh giá và độ vững chắc của lý luận. Giống như Bác Hồ trước đây nói
ai cũng hiểu, ai cũng thấm thía, những người làm công tác tư tưởng, lý luận
cũng phải học theo phương pháp diễn ngôn đó. Nói một cách hình ảnh, lý luận
không chỉ như một món ăn cầu kỳ dành cho khách sành ăn trong nhà hàng sang
trọng, mà cần thiết hơn, nó còn phải là món ăn đường phố cho người lao động,
món ăn hàng ngày trong mỗi gia đình. Những vấn đề lý luận mà quần chúng quan
tâm cần được giải thích rõ ràng, cặn kẽ bằng ngôn ngữ của quần chúng; người làm
lý luận phải nắm vững cách nói của quần chúng, sử dụng ngôn ngữ sinh động, gần
gũi với nhiều hình thức đa dạng để dễ được quần chúng chấp nhận, để lý luận
thực sự bén rễ và đi vào suy nghĩ,cũng như trở thành hành động cụ thể, thiết
thực của người dân.
Thực
tiễn cần được tổng kết, đúc rút kinh nghiệm; vì vậy, một đặc thù của hoạt động
tư tưởng, lý luận là không thể nhanh chóng có kết quả như một số hoạt động thực
tiễn khác. Sáng tạo lý luận là một hoạt động đặc biệt, đòi hỏi phải có thời
gian. Immanuel Kant, một trong những triết gia vĩ đại nhất thế giới, cả đời chỉ
đọc sách và nghiên cứu, thế mà cũng phải đến khi ông 57 tuổi mới có thể cho ra
mắt cuốn Phê phán lý tính thuần tuý, một trong bộ ba tác phẩm phê
phán nổi tiếng của ông. Bản thân C.Mác cũng mất 20 năm để viết cuốn Tư
bản, song vẫn chưa thể hoàn thành. Sáng tạo lý luận đòi hỏi sự đầu tư rất
lớn cả về công sức lẫn thời gian như vậy, song hoạt động chống phá về tư tưởng
trên không gian mạng lại diễn ra từng phút, từng giây, đây là một trong những
vấn đề đặt ra cần phải giải quyết. Không thể để những người làm công tác lý
luận liên tục trả lời, đối thoại hoặc phản bác mọi thông tin sai trái, điều này
vừa lãng phí tài nguyên trí tuệ, vừa có thể kéo lùi các nhà khoa học xuống
những điều vụn vặt. Cần hết sức tiết kiệm trí tuệ, công sức
của những người làm công tác lý luận để tập trung đấu tranh ở những luận điểm
lớn, những luận điểm nền tảng mang tính then chốt, mang tính nguyên tắc của
Đảng, của chế độ, của dân tộc; đấu tranh với những trường phái, những nhân vật
đại diện mang tính tiêu biểu của thế lực thù địch trong và ngoài nước.
Ba
là,truyền thông tư tưởng trên không gian mạng cần hay
hơn, hấp dẫn hơn.
Thời
đại thông tin ngày nay tạo ra những thay đổi lớn trong cấu trúc dư luận, thay
đổi cách thức và phương tiện truyền thông, thậm chí còn tái tạo lại “hệ sinh
thái” mới của nội dung. Trên không gian mạng, mọi người không muốn xem, nghe
các bài viết một chiều. Trên không gian mạng, quyền lực của các tổ chức không
tác động được đến cơ chế tiếp cận thông tin. Đồng thời, quan niệm truyền thông
truyền thống lấy tin tức làm trung tâm đã dần thay đổi, chức năng giáo dục,
chức năng tư tưởng của truyền thông ngày càng giảm đi, đồng thời các chức năng
giao tiếp, chức năng giải trí ngày càng tăng lên. Nội dung thể hiện luận điểm
của những người tham gia không gian mạng có xu hướng ngày càng ngắn lại, từ
những cuộc tranh luận hàng trăm trang trên các diễn đàn (forum) trước kia, giờ
đây được rút gọn, cá nhân hoá thành các bài dài trên trang cá nhân (blog), rồi
rút ngắn hơn nữa ở các tút trên Facebook, rồi các thông điệp cực
ngắn trên Twitter. Bản thân các video dài trên Youtube đã ngắn đi nhiều ở các
nền tảng video khác, đặc biệt là ở TikTok với độ dài chỉ khoảng 15 giây. Với
không gian mạng như vậy thì các bài nghiên cứu lý luận, các bài viết mang tính
tư tưởng như hiện nay dường như dài và khô khan với cư dân mạng. Chính vì vậy,
truyền thông tư tưởng trên không gian mạng muốn đạt hiệu quả thì thông tin cần
phải thực sự hấp dẫn, thu hút và lấy được sự yêu thích của không chỉ đảng viên,
mà cả của người dân, đặc biệt là giới trẻ.
Truyền
thông tư tưởng trên không gian mạng có được người dân đón nhận và tham gia hay
không phải là một tiêu chí cơ bản để đánh giá mức độ thành công của công tác
xây dựng Đảng về tư tưởng. Truyền thông tư tưởng cần chủ động thích ứng với
hoàn cảnh mới, tình hình mới, nhiệm vụ mới trên không gian mạng, không ngừng
đổi mới quan niệm, hình thức, phương pháp, phương tiện, thậm chí thay đổi
phương thức diễn ngôn truyền thống, sử dụng cách diễn ngôn hiện đại, hấp dẫn,
sinh động một cách lành mạnh và thẩm mỹ để lôi cuốn đông đảo quần chúng nhân
dân./.
T1.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét