Bản chất giai cấp công nhân của Đảng

Biểu hiện bản chất giai cấp công nhân: Bản chất giai cấp công nhân của Đảng thể hiện ở mục tiêu, lý tưởng, ở Cương lĩnh, đường lối, nền tảng tư tưởng, các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, ở phẩm chất năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên, mối quan hệ gắn bó giữa Đảng với nhân dân và ở sự kết hợp giải quyết giữa vấn đề dân tộc và vấn đề quốc tế.

Về mục tiêu, Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công nhân Việt Nam, mục tiêu lý tưởng, lập trường, lợi ích của Đảng là của giai cấp công nhân. mọi đường lối, chủ trương chiến lược, sách lược được đề ra trên cơ sở của giai cấp công nhân, đó là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, là xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Xét về vai trò sứ mệnh lịch sử của Đảng thì Đảng chính là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của cả dân tộc. Sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh mà Đảng ta đã và đang phấn đấu là mục tiêu lý tưởng của giai cấp công nhân và của cả dân tộc. Đảng ta lãnh đạo giai cấp công nhân và toàn dân tộc đoàn kết chung sức phấn đấu cho mục tiêu lý tưởng đó. Đảng ta, được cả dân tộc tin yêu, thừa nhận là người lãnh đạo, đó là niềm vinh dự, nguồn sức mạnh của Đảng, nhất là hiện nay Đảng ta lại là Đảng cầm quyền. Điều đó, nói lên sự lớn mạnh và uy tín của Đảng được tăng lên. Mặt khác, còn khẳng định trong thời đại ngày nay, chỉ có Đảng mang bản chất của giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Mác - Lênin mới đại diện cho lợi ích chân chính của dân tộc. Đồng thời, dương cao ngọn cờ dân tộc và biết đấu tranh cho  thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc là dấu hiệu của một Đảng Mác - Lênin, Đảng chiến đấu cách mạng chân chính của giai cấp công nhân.

Về hệ tư tưởng: Nền tảng tư tưởng của Đảng là của giai cấp công nhân, đó là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây là luận điểm quan trọng nhất, quyết định bản chất giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản, trong báo cáo chính trị Đại hội Đảng lần thứ IX khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Đồng thời, báo cáo cũng chỉ rõ: “khẳng định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng là sự tổng kết sâu sắc thực tiễn cách mạng và là bước phát triển quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận của Đảng ta”.^[5] Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết cách mạng nhất, hoàn chỉnh nhất, là tinh hoa của trí tuệ loài người, là sản phẩm có tính quy luật của sự phát triển những tư tưởng tiên tiến của nhân loại. Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ ra quy luật vận động khách quan của tự nhiên, xã hội, tư duy, chỉ ra quy luật phát triển tất yếu của xã hội loài người là tiến lên chủ nghĩa cộng sản. Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan, phương pháp luận, là vũ khí tư tưởng của giai cấp công nhân và Đảng Cộng sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chắc chắn nhất, chân chính nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin.

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hộ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân… về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân…

Như vậy, khi nói về bản chất giai cấp công nhân của Đảng là xét về hệ tư tưởng của Đảng. Đảng chỉ có thể mang hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, tức là chủ nghĩa Mác - Lênin mà không mang hệ tư tưởng của giai cấp nào khác. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng ta, là hệ tư tưởng của giai cấp công nhân nước ta và ngày càng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần  tư tưởng của nhân dân ta. Như vậy, trong hệ tư tưởng của giai cấp công nhân nước ta có sự kết hợp của chủ nghĩa Mác - Lênin với những giá trị truyền thống của dân tộc ta, nó không thể đối lập giá trị của giai cấp công nhân với giá trị của dân tộc.

Về nguyên tắc hoạt động: Đảng phải xây dựng và hoạt động theo nguyên tắc phù hợp với đặc điểm và tổ chức của giai cấp công nhân, đó là tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tự phê bình và phê bình. Trong đó, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng. Nguyên tắc này chi phối, xuyên suốt quá trình xây dựng, tổ chức, sinh hoạt và hoạt động lãnh đạo của Đảng. Sức mạnh của Đảng được quyết định bởi việc quán triệt và thực hiện đầy đủ nguyên tắc này. Tập trung dân chủ quy định hình thức, cơ cấu tổ chức của Đảng, quy định nguyên tắc giải quyết quan hệ nội bộ Đảng. Tập trung dân chủ phát huy được tính chủ động tích cực sáng tạo, ý thức trách nhiệm cao của mọi cán bộ đảng viên và tổ chức đảng, đồng thời tập trung được trí tuệ và sức mạnh của toàn Đảng. Tập trung dân chủ còn là cơ sở để xây dựng và củng cố Đảng, xây dựng sự đoàn kết thống nhất, là cơ sở để xây dựng và giữ vững kỷ luật Đảng, là tiêu chuẩn để phân biệt đảng mác xít chân chính hay cơ hội về mặt tổ chức.

Về nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, là nguyên tắc lãnh đạo cao nhất của Đảng, nó là sự biểu hiện cụ thể của nguyên tắc tập trung dân chủ trong phương pháp, tác phong lãnh đạo của Đảng. Thực hiện tốt nguyên tắc này sẽ phát huy được quyền làm chủ, tính năng động sáng tạo và trí tuệ tập thể, trách nhiệm của mỗi cá nhân trong quá trình đề ra đường lối, chủ trương, biện pháp, bảo đảm cho mọi chủ trương, đường lối được quyết định đúng đắn, chính xác và tổ chức thực hiện triệt để. Hạn chế đến mực thấp nhất những sai lầm trong lãnh đạo, hoạt động của Đảng, đồng thời phải thực hiện tốt tự phê bình và phê bình, đó là quy luật phát triển của Đảng, là thước đo trình độ dân chủ trong sinh hoạt Đảng, là trách nhiệm của Đảng đối với nhân dân. Vì vậy, để tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính tiên phong của Đảng thì Đảng phải được xây dựng và tổ chức hoạt động theo nguyên tắc này.

Về lợi ích: Lợi ích của Đảng là đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân. Lợi ích của giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Bời vì, Đảng Cộng sản Việt Nam mang bản chất của giai cấp công nhân Việt Nam, Đảng là lãnh tụ chính trị, đội tiên phong của giai cấp công nhân. Do đó, lợi ích của Đảng trước hết là đại biểu cho lợi ích của giai cấp công nhân. Lợi ích của giai cấp lại luôn thống nhất với lợi ích của các tầng lớp nhân dân lao động và toàn dân tộc. Vì vậy, Đảng không chỉ là lãnh tụ chính trị và đại biểu cho lợi ích của giai cấp công nhân mà Đảng còn là lãnh tụ chính và đại biểu cho lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam. Đảng là lực lượng lãnh đạo duy nhất đối với sự nghiệp cách mạng nước ta. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng trở thành lực lượng lãnh đạo toàn xã hội. Cho nên, Đảng đại biểu cho lợi ích và chăm lo lợi ích của toàn dân tộc, chịu trách nhiệm về vận mệnh của toàn dân tộc. Khi nói về lợi ích của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “ngoài lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, Đảng ta không có lợi ích nào khác”^[6]. Đại hội Đảng lần thứ VI xác định: “Đảng ta không có mục đích nào khác là đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân”^[7]và “Mọi chủ trương, chính sách của Đảng phải xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng và khả năng của nhân dân lao động, khơi dậy được sự đồng tình, ủng hộ của quần chúng. Quan liêu, mệnh lệnh, xa rời quần chúng đi ngược lại lợi ích của nhân dân là làm suy yếu sức mạnh của Đảng”^[8]. Đảng có thực sự là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc thì Đảng mới gắn bó mật thiết với giai cấp, dân tộc, mới có đường lối, chủ trương đúng đắn, phản ánh lợi ích của dân tộc và giai cấp, quần chúng nhân dân mới tin theo Đảng, Đảng mới có lực lượng hùng hậu và phát huy được vai trò lãnh đạo của mình đối với giai cấp và dân tộc. Để gắn bó chặt chẽ với giai cấp và dân tộc, trong toàn bộ hoạt động của mình Đảng phải quán triệt quan điểm “lấy dân làm gốc” phải xây dựng và phát huy quyền làm chủ thực sự của quần chúng nhân dân.

Về mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân: Đảng phải gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân. Đây là mối quan hệ bản chất của Đảng Cộng sản, là sức mạnh và là vấn đề sống còn của Đảng, là nguyên tắc để xây dựng Đảng, là tiêu chuẩn để phân biệt Đảng mácxít  với các đảng phái khác. Mối liên hệ này bảo đảm và phát huy được quyền làm chủ thực sự của nhân dân thông qua hệ thống chính trị. Nói về mối quan hệ Đảng với nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Người lãnh đạo ắt phải có mối liên hệ giữa mình với các tầng lớp người, với dân chúng, gắn chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn lắng tai nghe ý kiến của dân chúng, đó là nền tảng, lực lượng của Đảng nhờ đó mà Đảng thắng lợi. Vì vậy, cách xa dân chúng, không liên hệ chặt chẽ với dân chúng cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định thất bại.

Chỉ có liên hệ với quần chúng nhân dân, với tư cách là đối tượng lãnh đạo thì Đảng mới tồn tại với tư cách là người lãnh đạo, là lãnh tụ chính trị của giai cấp công nhân, nhân dân lao động. Quan liêu, mệnh lệnh xa rời dân có nghĩa là Đảng tự cắt đứt mối liên hệ với nhân dân và tự phủ nhận địa vị lãnh đạo của mình. Làm cho đường lối và hoạt động của Đảng sẽ mất phương hướng , Đảng sẽ không còn sức mạnh.

Về chủ nghĩa quốc tế: .Từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn khẳng định cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Mọi đường lối, chính sách của Đảng bao giờ cũng thể hiện sự kết hợp chặt chẽ lợi ích dân tộc với lợi ích của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Đảng đã đấu tranh không mệt mỏi vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của dân tộc mình, đồng thời luôn có ý thức và hành động thiết thực với trách nhiệm, nghĩa vụ với phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của dân tộc ta do Đảng lãnh đạo đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và phong trào cộng sản trên thế giới. Trong hoạt động lý luận cũng như trong thực tiễn Đảng ta vừa giữ vững tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường vừa tranh thủ sự ủng hộ và hợp tác quốc tế. Đảng vừa chăm lo củng cố, đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc, vừa không ngừng vun đắp tình đoàn kết quốc tế và làm tròn nghĩa vụ quốc tế của mình. Một trong những bài học kinh nghiệm Đảng ta rút ra từ thực tiễn cách mạng là: Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước và sức mạnh quốc tế. Ngày nay, trước cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, trước sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại và quá trình quốc tế hoá nền kinh tế. Cho nên, cần phải kết hợp chặt chẽ yếu tố dân tộc với yếu tố quốc tế, yếu tố truyền thống và yếu tố hiện đại để đưa đất nước tiến lên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Chính vì đã biết kết hợp phong trào cách mạng nước ta với phong trào cách mạng của giai cấp công nhân quốc tế và của các dân tộc bị áp bức mà Đảng ta đã vượt qua được mọi khó khăn, đưa giai cấp công nhân và nhân dân ta đến những thắng lợi vẻ vang ngày nay”và “quan sơn muôn dặm một nhà, bốn phương vô sản đều là anh em”