Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng ta

 

Ngay từ khi thành lập và trong suốt quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn được xây dựng, tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Nhờ vậy, trí tuệ của Đảng và đảng viên được phát huy, kỷ cương, kỷ luật trong Đảng được giữ vững, bảo đảm cho Đảng ta luôn là một tổ chức chặt chẽ, đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Tuy nhiên, cũng chính vì tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng ta, nên nguyên tắc này luôn là mục tiêu công kích của các thế lực thù địch, phản động. Chúng rêu rao rằng: tập trung và dân chủ là hai mặt không thể thống nhất, đã tập trung thì không thể có dân chủ, đã dân chủ thì không thể tập trung; nguyên tắc tập trung dân chủ chỉ phù hợp khi Đảng còn hoạt động bí mật hoặc trong điều kiện chiến tranh, nay thời bình, nguyên tắc đó là lỗi thời, không còn phù hợp, là nguyên nhân dẫn tới trì trệ, tiêu cực.

Chúng đổ lỗi cho những khuyết điểm, sai phạm của cán bộ, đảng viên đều do nguyên tắc tập trung dân chủ không còn phù hợp. Chúng quy kết tình trạng vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ là “lỗi từ gốc” do độc đảng; Việt Nam muốn dân chủ, tiến bộ thì “phải chấm dứt sự độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản”, từ đó cổ súy tư tưởng đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập.

Thực chất luận điệu này là muốn tách rời, đối lập tập trung và dân chủ nhằm phủ nhận một mặt nào đó để Đảng dẫn tới dân chủ vô chính phủ, khi đó sự chặt chẽ, thống nhất trong tổ chức và hoạt động của Đảng bị phá vỡ, Đảng không còn đủ sức lãnh đạo cách mạng. Mục đích của chúng nhằm phá vỡ sự đoàn kết, thống nhất, chặt chẽ về mặt tổ chức và hoạt động của Đảng, làm cho Đảng tan rã cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ hòng thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng.

Cả lý luận và thực tiễn đều khẳng định tính khoa học, đúng đắn Đảng ta lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng. Điều này xuất phát từ các lý do sau:

Một là, xuất phát từ lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin khẳng định bản chất của Đảng Cộng sản mang bản chất của giai cấp công nhân.

Đảng Cộng sản ra đời là sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân. Vì vậy, Đảng Cộng sản mang bản chất của giai cấp công nhân. Bản chất giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản được xác định nhiều nội dung, trong đó, Đảng xây dựng, tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ là một trong những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân. Điều này đã được các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định.

Hai là, xuất phát từ vị trí, vai trò của nguyên tắc tập trung dân chủ.

Thực hiện nghiêm túc nguyên tắc này là điều kiện bảo đảm cho Đảng phát huy tính tích cực, sáng tạo của mọi tổ chức Đảng và đảng viên trong việc tham gia xây dựng và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng; đồng thời bảo đảm sự thống nhất ý chí và hành động của toàn Đảng.

Ba là, xuất phát từ thực tiễn thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ của các Đảng Cộng sản trên thế giới và Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tháng 4-1992, đồng chí Nguyễn Phú Trọng (nay là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam) đã có bài viết hết sức sâu sắc với tựa đề “Vì sao Đảng Cộng sản Liên Xô tan rã?” đăng trên Tạp chí Cộng sản. Đồng chí chỉ ra 5 nguyên nhân chủ yếu. Trong đó, có nguyên nhân “coi nhẹ hoặc phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ”. Đây là bài học xương máu cho các Đảng Cộng sản trên thế giới và Đảng Cộng sản Việt Nam đối với sự kiên định nguyên tắc tập trung dân chủ.

Thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam hơn 90 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng suy đến cùng là do Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ. Vì vậy, trong bất kỳ hoàn cảnh nào Đảng cũng luôn là một khối thống nhất về ý chí và hành động, đủ sức lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Bốn là, xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới cần phải giữ vững và tăng cường nguyên tắc tập trung dân chủ

Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là quy luật tồn tại và phát triển của Đảng. Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản nhất để xây dựng Đảng ta thành một khối thống nhất về ý chí và hành động, vừa phát huy sức mạnh của mỗi cá nhân, vừa phát huy sức mạnh của tập thể, vì lợi ích chung của cách mạng. Để tổ chức Đảng thực sự vững mạnh, nhất thiết phải giữ vững và tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc này. Đây vừa là yêu cầu cấp bách, vừa là vấn đề cơ bản lâu dài trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Như vậy, cả lý luận và thực tiễn đều khẳng định, tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức, xây dựng và hoạt động của Đảng; là tiêu chuẩn để phân biệt Đảng Cộng sản với các Đảng phái khác. Xa rời nguyên tắc này là phủ nhận Đảng Cộng sản từ bản chất.

Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản, chỉ đạo toàn bộ xuyên suốt quá trình xây dựng, tổ chức, sinh hoạt, hoạt động và phong cách lãnh đạo của Đảng, đồng thời cũng chi phối các nguyên tắc tổ chức và hoạt động khác của Đảng.

Thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ bảo đảm cho Đảng vừa phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo, trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng, vừa tập trung được trí tuệ, bảo đảm cho sự thống nhất ý chí và hành động, tạo nên sức mạnh vô địch của một đảng cách mạng, đây là một tiêu chuẩn để phân biệt chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân với các đảng phái khác. Đồng thời, đây cũng là tiêu điểm mà các thế lực thù địch thường công kích nhằm phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng.

Bảo vệ, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với Đảng ta và sự tồn vong của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Xa rời, phủ nhận nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng Cộng sản là phủ nhận Đảng Cộng sản từ bản chất, sẽ dẫn đến làm cho Đảng tan rã, đặc biệt trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng dễ mất quyền lãnh đạo Nhà nước và xã hội./.