“Bất thình lình ngã ngựa”?

Có phải những người cha mẫu mực trong gia đình, người cán bộ có “uy” trong cơ quan, đơn vị có quá trình vi phạm kỷ luật tinh vi chưa lộ ra, mắc sai lầm và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật là cú bất thình lình ngã ngựa!

Tâm tư cuối phiên xét xử nói: “Trong suốt quá trình công tác, tôi chưa bao giờ bị kỷ luật, nhưng đến cuối đời tôi lại vướng vào vòng lao lý. Đây là cú sốc tâm lý hết sức nặng nề, là trải nghiệm vô cùng cay đắng, nghiệt ngã” hay “Sau nhiều năm công tác, tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình lại phải có ngày, có kết cay đắng như hôm nay, phải đứng trước tòa nói lời sau cùng tại phiên tòa với bản án sẽ dành cho sắp tới” hoặc “Tôi chưa được học kinh tế”….

Đứng ở góc độ con người, “cú sốc” này là dễ hiểu. Có lẽ, rất nhiều, rất nhiều quan chức từ cấp đia phương đến trung ương cũng có cảm xúc tương tự khi “bất thình lình ngã ngựa”. Càng là người “đức cao vọng trọng”, càng là người có chức tước và vai vế, có tiếng nói trong cơ quan, tổ chức… thì lại càng dễ sốc. Trước khi bị khởi tố, bị tuyên án trước toà, bọn họ hầu hết đều là người cha mẫu mực trong gia đình, người cán bộ có “uy” trong cơ quan, đơn vị và xã hội. Họ hẳn rằng cũng đã nói và chỉ đạo “làm điều hay lẽ phải”, từng được coi là “tấm gương sáng” để cấp dưới noi theo.

Hình ảnh ông Nguyễn Thành Tài, ông Đinh La Thăng, ông Trương Minh Tuấn và nhiều cựu lãnh đạo cấp cao khác, phải trả giá vì những sai lầm khác nhau mà phải chua chát giãi bày: “Sau 35 năm công tác, trải qua nhiều cương vị khác nhau, bị cáo luôn cố gắng phấn đấu để hoàn thành nhiệm vụ được giao… Hôm nay, bị cáo không bao giờ nghĩ mình phải đứng trước phiên tòa để nói lời sau cùng như thế này. Đây thực sự là sự đau xót và bất hạnh đối với bị cáo và gia đình.” và mong mỏi xin được ăn cái Tết cuối cùng với gia đình, bạn bè, người thân rồi sau đó sẽ chấp hành án phạt tù mà chưa biết bao giờ mới được ra.

Đó quả thực là những “trải nghiệm vô cùng cay đắng, nghiệt ngã” mà họ - những cựu quan chức cấp cao, đều “không bao giờ”, “chưa bao giờ”… nghĩ đến.

Cú rơi thẳng đứng từ đỉnh cao quyền lực xuống vực sâu, hỏi sao không “đau”, không “chua xót”, bẽ bàng…?! Những “lời nói sau cùng” của các bị cáo tại toà sở dĩ thường khiến người ta chú ý là bởi ở vào thời điểm đó, họ (thông thường) sẽ bộc lộ những tâm tư, cảm xúc sâu kín, nói ra những lời gan ruột của bản thân, giãi bày không chỉ với toà mà với người thân, gia đình, đồng nghiệp… Ở vào thời điểm đó, họ thể hiện rất rõ con người họ. Đáng tiếc là, ngay cả khi đã bị truy tố, nghe Viện Kiểm sát luận tội… nhiều vị vẫn “ngây thơ” không biết rằng mình đã làm sai, đã vi phạm pháp luật. Không biết có bao nhiêu phần trăm chân thật trong lời “thú nhận”, nhưng dù là gì thì cũng đều gây thất vọng. Là những người đứng đầu một địa phương, một ngành mà không nắm được, không hiểu biết về pháp luật của lĩnh vực mình phụ trách… vậy có xứng đáng với niềm tin của người dân hay không?

Hoá ra (công tác nhân sự) những người giới thiệu các vị ấy đã nhầm? Hay bản thân các bị cáo cũng tự nhầm lẫn về năng lực của bản thân? Vai trò của cơ quan tham mưu ở đâu? Hay cấp trên nói, cấp dưới cũng chỉ “dạ, thưa” và “tuân thủ, làm theo chỉ đạo”? “Công thì phải thưởng, tội thì phải xử lý” các vị này khi con đương chức nói rất chính xác.

Đã bước sai thì không thể quay lại và phải đối diện với thực tế, dù trong số họ có những người đã cống hiến lớn, nhưng với sai phạm mà họ gây ra, đất nước tổn thất hàng nghìn tỷ đồng, con số thất thoát không biết bao giờ mới thu hồi đủ, những hệ lụy của nó gây ra vô cùng lớn. Những bản án được tuyên, mỗi người đều phải trả giá cho sai lầm của họ. Chỉ có điều, từ những bản án đó, từ những lời sau cuối, hối lỗi muộn mằn đó… liệu có khiến những người “chưa lộ” thấy sợ mà chùn tay, những người “thiếu hiểu biết” kịp bổ túc kiến thức hay không?