QUÂN ĐỘI VỚI VIỆC BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN

 

Mối quan hệ giữa quân đội với nhà nước là mối quan hệ khách quan, vốn có gắn với quá trình ra đời, tồn tại và phát triển của nhà nước và quân đội. Mối quan hệ giữa quân đội với nhà nước đã được hình thành, tồn tại gắn chặt với sự ra đời, tồn tại và phát triển của quân đội trong mối quan hệ gắn bó với nhà nước. Ph. Ăng-ghen chỉ rõ: “Quân đội là một tập đoàn người vũ trang có tổ chức, do nhà nước xây dựng nên và dùng vào cuộc chiến tranh tấn công hoặc chiến tranh phòng ngự”.

Sự ra đời, tồn tại và phát triển của quân đội gắn bó chặt chẽ với sự ra đời, tồn tại và phát triển của nhà nước. Nhà nước tổ chức và sử dụng quân đội phục vụ lợi ích của nhà nước. Điều đó đã được khẳng định không chỉ về mặt lý luận mà còn cả trong thực tiễn tồn tại và phát triển của các kiểu quân đội, các kiểu nhà nước trong lịch sử, từ quân đội đầu tiên của nhà nước nô lệ, đến quân đội của nhà nước phong kiến, nhà nước tư sản và nhà nước vô sản. Tuy nhiên, do bản chất giai cấp của nhà nước, của quân đội khác nhau cho nên mối quan hệ giữa quân đội với nhà nước của các kiểu quân đội và nhà nước khác nhau cũng không giống nhau về nội dung biểu hiện của mối quan hệ đó.

Mối quan hệ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa hoàn toàn khác về chất trong nội dung biểu hiện với mối quan hệ giữa các kiểu quân đội và các kiểu nhà nước trong lịch sử. Sự khác nhau đó được cắt nghĩa bởi sự khác nhau về bản chất giữa quân đội của nhà nước xã hội chủ nghĩa với quân đội của các nhà nước nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa. Bản chất của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa là công cụ bạo lực vũ trang của nhà nước xã hội chủ nghĩa nhằm thực hiện những mục tiêu phù hợp với sự phát triển tiến bộ của xã hội, đấu tranh cho hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

Mối quan hệ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa hoàn toàn khác về chất trong nội dung biểu hiện với mối quan hệ giữa các kiểu quân đội và các kiểu nhà nước khác trong lịch sử còn được thể hiện ở chỗ: quân đội xã hội chủ nghĩa và nhà nước xã hội chủ nghĩa đều được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản - đội tiền phong của giai cấp công nhân. Theo đó, giai cấp công nhân mà đội tiền phong của nó là Đảng Cộng sản, thông qua nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ trực tiếp quyết định sự ra đời, tồn tại và phát triển của quân đội xã hội chủ nghĩa, mà còn quyết định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; hệ tư tưởng; nguyên tắc tổ chức, xây dựng quân đội. Mối quan hệ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa tồn tại trong mối quan hệ “kép”, quan hệ giữa Đảng Cộng sản với nhà nước xã hội chủ nghĩa và quan hệ giữa Đảng Cộng sản với quân đội xã hội chủ nghĩa. Đây là nét đặc thù, quy định sự khác nhau về chất trong mối quan hệ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa so với các mối quan hệ giữa các kiểu quân đội với các kiểu nhà nước đã có trong lịch sử.

Mối quan hệ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa và Đảng Cộng sản - đội tiền phong của giai cấp công nhân đã quy định những đặc điểm của quân đội xã hội chủ nghĩa - quân đội kiểu mới trong lịch sử. Những đặc điểm đó là:

- Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa là tổ chức của nhà nước xã hội chủ nghĩa, mà sức mạnh lãnh đạo, hướng dẫn và tổ chức của các quân đội đó là các Đảng mácxít - lêninnít. Tuy trình độ phát triển có khác nhau nhưng các quân đội ấy đều có cùng một kiểu quan hệ xã hội và nhà nước. Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa đều theo một hệ tư tưởng thống nhất là chủ nghĩa Mác - Lênin.

- Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa là quân đội nhân dân thực sự. Các quân đội đó bảo vệ lợi ích của công nhân và nông dân, của nhân dân lao động, mật thiết liên hệ với nhân dân và bảo vệ những thành quả vĩ đại của chủ nghĩa xã hội, là sự thể hiện của khối liên minh công - nông - trí. Tính chất nhân dân thực sự của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa biểu hiện ở chức năng, nhiệm vụ mà nó thực hiện; ở sự nhất trí giữa quân đội với nhân dân và ở tính chất xã hội, quan hệ giữa cán bộ và chiến sĩ.

- Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa là quân đội của tình hữu nghị và anh em giữa các dân tộc, thống nhất thành một khối trong Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa được giáo dục tinh thần bình đẳng và đoàn kết giữa các dân tộc trong Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa chiến đấu quên mình để bảo vệ tự do, độc lập, hạnh phúc của nhân dân các dân tộc trong Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

- Quân đội các nước xã hội chủ nghĩa là quân đội của tình hữu nghị giữa các dân tộc của tất cả các nước xã hội chủ nghĩa, thấm nhuần tinh thần quốc tế vô sản xã hội chủ nghĩa, được xây dựng và phát triển trong sự đoàn kết chặt chẽ và tương trợ anh em. Dựa trên sự thống nhất của những cơ sở kinh tế, chính trị, xã hội và tư tưởng, quân đội các nước xã hội chủ nghĩa không ngừng củng cố tình hữu nghị, sự hợp tác và tương trợ anh em trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, quân sự.

Những đặc điểm nổi bật trên đây của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa hoàn toàn khác về chất với những đặc điểm của quân đội các nhà nước bóc lột trong lịch sử. Sự khác nhau về chất đó là do đặc điểm về sự ra đời, tồn tại và phát triển của quân đội xã hội chủ nghĩa trong mối quan hệ chặt chẽ giữa quân đội xã hội chủ nghĩa với nhà nước xã hội chủ nghĩa - nhà nước kiểu mới trong lịch sử, và mối quan hệ đó lại được quy định bởi vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản - đội tiền phong của giai cấp công nhân quy định. Đảng Cộng sản quy định việc tổ chức và xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, theo đó cũng quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; hệ tư tưởng; nguyên tắc tổ chức, xây dựng quân đội.

Những đặc điểm trên đây của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa quy định chức năng, nhiệm vụ của quân đội trong mối quan hệ với nhà nước xã hội chủ nghĩa hoàn toàn khác về chất với các mối quan hệ giữa các quân đội với các nhà nước trong lịch sử. Chức năng, nhiệm vụ của quân đội xã hội chủ nghĩa trong mối quan hệ với nhà nước xã hội chủ nghĩa có thể được xem xét, tiếp cận từ các khía cạnh: thứ nhất, quân đội thực hiện chức năng đối nội và đối ngoại của nhà nước xã hội chủ nghĩa; thứ hai, quân đội thực hiện chức năng bạo lực trấn áp và tổ chức xây dựng của nhà nước xã hội chủ nghĩa; thứ ba, quân đội thực hiện chức năng giai cấp và chức năng xã hội của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Điều khẳng định là, dù tiếp cận ở góc độ nào, thì quân đội xã hội chủ nghĩa bao giờ cũng phải thực hiện chức năng, nhiệm vụ bảo vệ và tham gia xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Thông qua thực hiện chức năng, nhiệm vụ bảo vệ và tham gia xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa để khẳng định bản chất giai cấp công nhân, những đặc điểm của quân đội xã hội chủ nghĩa so với các kiểu quân đội trong lịch sử.

Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Quân đội nhân dân Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Quân đội nhân dân Việt Nam cũng mang đầy đủ những đặc điểm của quân đội kiểu mới - quân đội xã hội chủ nghĩa.

Trong mối quan hệ với nhà nước, Quân đội nhân dân Việt Nam không chỉ là công cụ bạo lực vũ trang sắc bén để bảo vệ nhà nước, mà còn là lực lượng quan trọng góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ngày càng vững mạnh. Quá trình bảo vệ và tham gia xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân của Quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện rõ nét thông qua việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của quân đội. Trong điểm 2 điều 25 của Luật Quốc phòng năm 2018 đã chỉ rõ Quân đội có 4 chức năng nhiệm vụ cơ bản:.

Sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, Quân đội nhân dân Việt Nam là công cụ bạo lực vũ trang sắc bén trong việc góp phần bảo vệ Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược trước đây, bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, Quân đội nhân dân Việt Nam không chỉ là đội quân chiến đấu trên mặt trận vũ trang, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch bằng biện pháp vũ trang để bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân mà còn là đội quân chiến đấu trên mặt trận phi vũ trang chống lại mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và chống lại cả những nguy cơ “nội sinh” đang hàng ngày, hàng giờ tấn công vào bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta, bảo vệ vững chắc Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân.

Thực hiện công tác vận động, tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước, Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng chính trị quan trọng góp phần tuyên truyền, giáo dục những chủ trương, chính sách của nhà nước, góp phần quan trọng vào việc thực hiện phương châm “vừa kháng chiến, vừa kiến quốc” của Nhà nước ta trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trước đây, cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, Quân đội nhân dân Việt Nam thực sự là lực lượng quan trọng trong việc góp phần bảo vệ và xây dựng chính quyền các cấp, nhất là trong việc góp phần bảo vệ và xây dựng chính quyền cơ sở ở vùng sâu, vùng cao, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng trước đây. Thực tiễn đã chứng minh rằng, thông qua thực hiện chức năng đội quân công tác, quân đội ta đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và tham gia xây dựng, củng cố chính quyền ở các cấp, nhất là ở những địa bàn khó khăn, xung yếu.

Lao động sản xuất…, Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng quan trọng góp phần xây dựng nhà nước vững mạnh. Điều đó được thể hiện qua việc Quân đội nhân dân Việt Nam góp phần tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện thắng lợi chủ trương, chính sách phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Nhà nước ta. Sự vững mạnh của cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội chính lại là điều kiện quan trọng để củng cố chính quyền nhà nước. Trong điều kiện hiện nay của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng quan trọng việc góp phần thực hiện chủ trương, chính sách của nhà nước trong việc xây dựng, củng cố, phát triển cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là ở vùng sâu, vùng cao, vùng xa, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao dân trí, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, tạo ra những cơ sở xã hội cho việc xây dựng và củng cố chính quyền nhà nước.

Thực hiện nghĩa vụ quốc tế, cả trong thời chiến hay trong thời bình, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn phát huy bản chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”; thường xuyên có mặt ở những nơi khó khăn nhất để thực hiện mục tiêu chung của thời đại “vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ của nhân dân thế gới”. Những hình ảnh của Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc tại Nam Su Đăng đã thể hiện rất rõ chức năng, làm nhiệm vụ Quốc tế hiện nay của Quân đội nhân dân Việt Nam

Như vậy là, cả lý luận và thực tiễn đã khẳng định rằng, quân đội kiểu mới - quân đội xã hội chủ nghĩa nói chung, Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng là công cụ bạo lực của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Quân đội đó ra đời, tồn tại và phát triển trong mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhà nước xã hội chủ nghĩa, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Khác với các kiểu quân đội của các nhà nước bóc lột trong lịch sử, quân đội kiểu mới, Quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng quan trọng trong việc góp phần bảo vệ và xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, thể hiện thông qua việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của quân đội kiểu mới, và cũng chính thông qua quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình mà quân đội kiểu mới nói chung, Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng tiếp tục khẳng định bản chất giai cấp công nhân của quân đội, khẳng định những đặc điểm riêng biệt, hoàn toàn khác về chất của quân đội xã hội chủ nghĩa với các kiểu quân đội trong lịch sử. Đây chính là cơ sở quan trọng để chống lại quan điểm sai trái, thù địch đòi phi chính trị hóa quân đội nhằm chống phá cách mạng việt Nam. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần nâng cao tinh thần cảnh giác, đáu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của quân đội trong tình hình mới.