Một số giải pháp khắc phục chủ nghĩa giáo điều

 

Giải pháp khắc phục chủ nghĩa giáo điều: Để thoát khỏi “sự ám ảnh” của CNGĐ thì cần quán triệt và thực hiện nhất quán mấy vấn đề cốt lõi sau đây:

        Một là, cần có những đột phá trong lĩnh vực tư duy lý luận, trong nghiên cứu khoa học nói chung và khoa học lý luận nói riêng; khuyến khích tinh thần hoài nghi, phê phán, xác lập cơ chế phản biện xã hội đối với các chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng và Nhà nước; xóa dần những vùng cấm không đáng có, chấm dứt tình trạng “bao sân” về lý luận như hiện nay; ngăn chặn những biểu hiện giáo điều lẫn không tưởng chính trị, căn bệnh cố chấp, áp đặt, lẫn chủ nghĩa phiêu lưu chính trị, không chỉ chống “diễn biến hòa bình”, mà cần cảnh giác đối với “tự diễn biến hòa bình” dưới những biến thái tinh vi.

        Hai là, nghiên cứu khoa học lý luận phải bắt đầu từ những vấn đề của thực tiễn cuộc sống; quá trình nghiên cứu phải bám sát thực tiễn cuộc sống và kết quả của nghiên cứu phải có giá trị cho thực tiễn cuộc sống. Khi lựa chọn vấn đề, đề tài nghiên cứu thì người nghiên cứu phải bám sát thực tiễn; mạnh dạn áp dụng những tri thức khoa học vào thực tiễn cuộc sống; lý luận và thực tiễn phải thống nhất với nhau như một nguyên tắc cơ bản trong nghiên cứu khoa học nói riêng và trong hoạt động của con người nói chung. Người nghiên cứu phải tránh hai thái cực: chủ nghĩa kinh nghiệm và CNGĐ. Điều này có nghĩa, bản thân người nghiên cứu không nên tuyệt đối hóa thực tiễn, cũng không nên tuyệt đối hóa lý luận, mà phải biết kết hợp giữa lý luận với thực tiễn trong quá trình nghiên cứu thì mới có kết quả tốt.

        Ba là, cải tạo môi trường, điều kiện làm phát sinh CNGĐ. Muốn khắc phục CNGĐ thì phải cải tạo môi trường xã hội bằng đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy môi trường công nghiệp hóa, hiện đại hóa để rèn luyện cho cán bộ, đảng viên phải thích ứng, thoát ly tác phong tiểu nông; bằng dân chủ hóa mọi mặt đời sống xã hội, trước hết tự do về mặt ngôn luận, bảo đảm cho mỗi quyết sách chính trị luôn được phản biện để tránh những sai lầm. Môi trường dân chủ, công khai, minh bạch sẽ là cách làm tốt nhất để loại bỏ tệ nạn quan liêu, xa dân, không quan tâm đến nhu cầu và lợi ích chính đáng của Nhân dân, thoát ly thực tiễn.

        Cùng với đó, phản biện xã hội là cách thức góp phần giúp cho các sai lầm khi mới “thai nghén” có thể được phát hiện và phòng ngừa. Kiểm soát quyền lực có hiệu quả nhằm làm cho quyền lực không bị tha hóa, bảo đảm mỗi văn bản pháp luật được ban hành đều thể hiện được ý chí của Nhân dân, mỗi quyết định chính trị không rơi vào chủ quan duy ý chí. Kiểm soát quyền lực được thực hiện bao gồm cả kiểm soát bên trong hệ thống chính trị và kiểm soát từ ngoài xã hội đối với Nhà nước. Mở rộng các hình thức dân chủ trực tiếp nhằm bảo đảm cho giám sát xã hội và kiểm soát xã hội, nhờ đó hạn chế các nhận thức và hành vi sai lầm của cán bộ, công chức…