Đấu tranh đẩy lùi những biểu hiện của bệnh cá nhân chủ nghĩa

     Một trong những nguyên nhân chủ quan cơ bản gây nên tình trạng suy thoái của một bộ phận cán bộ, đảng viên đã được Nghị quyết số 04-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII chỉ rõ là do bản thân cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi. Mắc bệnh cá nhân chủ nghĩa cũng là biểu hiện đầu tiên trong 9 biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống. Căn bệnh này ngày càng có những biểu hiện tinh vi, phức tạp, gây ra những hệ lụy tai hại, làm nhức nhối dư luận xã hội. Do đó, việc kịp thời nhận diện, vạch mặt chỉ tên những biểu hiện nổi cộm của nó là việc làm cấp thiết trong tình hình hiện nay. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ ra 10 loại bệnh nảy sinh từ chủ nghĩa cá nhân, gồm: Bệnh quan liêu; bệnh tham lam; bệnh lười biếng; bệnh kiêu ngạo; bệnh hiếu danh; bệnh “hữu danh, vô thực”; bệnh cận thị (tức là chỉ chú ý đến cái nhỏ nhặt, vụn vặt, không thấy cái lớn, cái quan trọng); bệnh tị nạnh; bệnh xu nịnh, a dua và bệnh kéo bè kéo cánh(1).

     Ngoài những bệnh nêu trên, những năm gần đây, bệnh cá nhân chủ nghĩa còn nảy sinh một số biểu hiện không thể xem thường, nhất là các biểu hiện như cơ hội, thực dụng, "mũ ni che tai", đề cao “cái tôi” cá nhân thái quá...

  1. Cơ hội. Theo quan niệm thông thường, cơ hội thường được hiểu là biết tận dụng thời cơ để hành động đạt mục đích, kết quả cao nhất. Tận dụng cơ hội tốt để làm việc nghĩa, việc thiện là cử chỉ, hành động rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, thời gian qua, một bộ phận cán bộ, đảng viên đã lợi dụng những kẽ hở trong cơ chế, chính sách, luật pháp và những sơ hở trong công tác quản lý, điều hành của bộ máy công quyền, coi đó như thời cơ “đục nước béo cò” nhằm vơ vét tài sản, tiền bạc của Nhà nước và nhân dân. Cũng xuất phát từ chủ nghĩa cơ hội mà sinh ra bao thứ phiền toái: Nịnh hót, luồn lọt, tâng bốc nhau “một tấc lên trời”, kéo bè kéo cánh, cục bộ địa phương, bao che khuyết điểm, dung dưỡng cái xấu, thậm chí tiếp tay cho cả cái ác. Những kẻ cơ hội được người đứng đầu Đảng ta đã ví như “con lươn, con chạch”-loài vật mà người ta hay liên tưởng đến những kẻ ra luồn vào cúi, sống lươn lẹo, uốn éo, thoắt ẩn thoắt hiện, khó nắm bắt. Những biểu hiện cơ hội này tuy không dễ “bắt tận tay, day tận mặt”, nhưng rất nguy hại.

2. Thực dụng. Từ “thực dụng” có nghĩa ban đầu là coi trọng tính ứng dụng trong thực tế.

Sau này từ “thực dụng” để chỉ những người luôn đề cao lợi ích vật chất, thậm chí coi đồng tiền là chiếc “chìa khóa vạn năng” trong việc giải quyết mọi mối quan hệ xã hội. Thiếu coi trọng ý nghĩa tinh thần và giá trị văn hóa, đạo đức nên những người thực dụng sẵn sàng hạ thấp nhân cách bản thân để mưu cầu, trục lợi cho mình. Một biểu hiện thực dụng khác ở một bộ phận cán bộ, đảng viên là kén chọn chức danh, nhắm tới vị trí công tác có thể “hái ra tiền”, thậm chí có tư tưởng “đầu gà hơn má lợn”-tức là thà làm “quan nhỏ” mà có bổng lộc còn hơn là làm chuyên viên, trợ lý ở cơ quan cấp trên chủ yếu sống bằng tiền lương. Thế nên, những người này thường tìm mọi cách để không phải chuyển sang vị trí khác, kể cả vị trí cao hơn, nếu vị trí đó không mang lại nhiều lợi ích vật chất cho họ.

3. “Mũ ni che tai”. Trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhiều người có bản lĩnh, phong cách và tư cách sống đàng hoàng; sống nhân nghĩa, trung thực, không cầu cạnh, bon chen, ích kỷ, vụ lợi. Đó là những vẻ đẹp đạo đức của những cán bộ, đảng viên chân chính. Tuy nhiên, xuất phát từ động cơ thiếu lành mạnh, một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay không dám sống trung thực với chính bản thân. Thấy cái đúng không biết bảo vệ, thấy cái sai không dám đấu tranh, họ thực hiện phương châm “im lặng là vàng” và “gió chiều nào theo chiều ấy”. Trong sinh hoạt Đảng, họ hiếm khi tự giác, xung phong phát biểu ý kiến, nếu có thì cũng chỉ nói dăm ba câu cho “phải phép”. Trước một vấn đề nhạy cảm cần có sự quyết đoán, nhưng khi cơ quan lấy ý kiến và biểu quyết, họ thường “ngó ngang, nhìn dọc” rồi mới giơ tay sau cùng. Thái độ dè dặt, bạc nhược như thế cũng xuất phát từ thói ích kỷ cá nhân mà ra.

4. Đề cao “cái tôi” cá nhân thái quá. Đây là biểu hiện nổi cộm của bệnh gia trưởng, độc đoán, chuyên quyền của một bộ phận cán bộ có chức quyền. Biểu hiện khá phổ biến là không ít cán bộ nhận thức chưa thấu đáo, giải quyết không đúng mực mối quan hệ “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”, mà thực chất là coi nhẹ, hạ thấp vai trò lãnh đạo của tập thể, trong khi lại đề cao vị trí của bản thân, lợi dụng chức quyền của mình để lèo lái, chi phối, thậm chí lấn át cả tập thể cấp ủy, cơ quan, đơn vị.