Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về hòa bình thế giới

Theo tạp chí Moderndiplomacy (New York), ngày 19/5, Thế giới đang tổ chức các hoạt động kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2020).

Tên khai sinh của Người là Nguyễn Sinh Cung và người đã chọn tên Hồ Chí Minh (nghĩa là Khai sáng) vào đầu những năm 40 của thế kỷ XX. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn thể hiện khát khao tư tưởng vì lợi ích chung và sự trung thành với dân tộc. Người đề xuất tư tưởng độc lập của toàn xã hội, hơn là độc lập của mỗi cá nhân. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ cho sự đoàn kết ở châu Á. Trong một thông điệp gửi tới Thủ tướng Ấn Độ Nehru nhân một hội nghị về các mối quan hệ tại châu Á, Người nói rằng đoàn kết sẽ đưa các nước châu Á trở thành những người bảo vệ mạnh mẽ nhất đối với dân chủ Thế giới. Người cho rằng gia đình châu Á đóng vai trò quan trọng đối với thống nhất và độc lập, các nước anh em ở châu Á sẽ ủng hộ và mục tiêu thống nhất hai miền Nam Bắc sẽ trở thành hiện thực.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng rất quan tâm đến hòa bình ở châu Á và trên Thế giới. Trong bài diễn văn chào mừng Thủ tướng Nehru tại Hà Nội năm 1954, Người nói rằng để duy trì hòa bình và sự hiểu biết lẫn nhau, nhân dân và Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quyết tâm thực hiện đúng Hiệp định Hòa bình ký tại Geneva. Người cũng cảm ơn Ủy ban Kiểm soát quốc tế, được điều phối bởi các đại biểu đến từ Ấn Độ, Ba Lan và Canada, vì đã làm việc không mệt mỏi và phối hợp chặt chẽ với Bộ Tổng tham mưu của Quân đội Nhân dân Việt Nam, đạt được các kết quả tốt đẹp. Trong hầu hết các bức thư của Người liên quan đến thỏa thuận ngừng bắn giữa Pháp với Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng các cường quốc đế quốc cần phải thể hiện quyết tâm để duy trì hòa bình. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn hãng thông tấn Ấn Độ vào năm 1954 về vấn đề chấm dứt chiến tranh với Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rằng mục tiêu của Người là: “thúc đẩy hòa bình, thống nhất, độc lập và dân chủ trên toàn Đất nước”. Người nhắc lại, để thực hiện những nhiệm vụ này, “chúng tôi sẵn sàng hợp tác một cách chân thành với các tổ chức, cá nhân người Việt, những người ủng hộ các chính sách nói trên, bất kể niềm tin chính trị và tôn giáo của họ như thế nào”.

Tháng 6/1954, Thủ tướng các nước Trung Quốc, Ấn Độ và Myanmar đã ký một tuyên bố chung, theo đó nhấn mạnh 5 nguyên tắc chính, bao gồm tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; không xâm phạm lẫn nhau; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; đối xử bình đẳng với nhau trên cơ sở đôi bên cùng có lợi và chung sống hòa bình. Chủ tịch Hồ Chí Minh hoàn toàn tán thành năm nguyên tắc chung sống hòa bình này. 

Trong các cuộc gặp riêng với các nhà lãnh đạo Trung Quốc (Chu Ân Lai), Ấn Độ (Nehru) và Myanmar (U Nu), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì sự hiểu biết lẫn nhau và hòa bình ở châu Á. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn tuần báo New Age của Ấn Độ về vấn đề xây dựng các căn cứ và liên minh quân sự, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rằng, các căn cứ và các khối quân sự là mối đe dọa với hòa bình ở châu Á và trên Thế giới. Người cũng thường xuyên đề cập đến phong trào liên kết ngày càng phát triển giữa nhân dân các nước châu Á và châu Phi. Người luôn thể hiện khát vọng về sự thống nhất hòa bình giữa hai miền Nam Bắc của Việt Nam và tổ chức các cuộc bầu cử theo tiến trình dân chủ như đã được đề cập trong Hiệp định Geneva.

Trong bài phát biểu ngày 17/2/1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rằng: “trong thời đại ngày nay, các lực lượng hòa bình đang phát triển, ngày càng có nhiều người lên tiếng yêu cầu giải giáp vũ trang, chấm dứt các vụ thử hạt nhân và bom hạt nhân, phản đối NATO, Baghdad và khối Đông Nam Á, yêu cầu các nhà lãnh đạo Thế giới tổ chức các hội nghị để hạn chế các căng thẳng trên khắp Thế giới”. Trong một tuyên bố chung nhân chuyến thăm tới Ấn Độ năm 1958, hai nhà lãnh đạo (Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Nehru) đã chỉ rõ rằng: “sự phát triển trong các lĩnh vực chiến tranh hạt nhân, bom hạt nhân… đặt ra yêu cầu đối với hòa bình hơn bao giờ hết”. Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí rằng, cần phải tổ chức một hội nghị cấp cao để tìm ra các giải pháp chấm dứt các vụ thử hạt nhân và bom hạt nhân, cần phải tiến hành giải giáp vũ khí dần dần và hạ nhiệt tình hình Thế giới; đồng thời bày tỏ hy vọng rằng hội nghị sẽ sớm được triệu tập. Hai bên nhấn mạnh rằng, các khối quân sự đã làm cho tình hình Thế giới trở nên bấp bênh và xác định rằng cần phải duy trì  hòa bình thế giới và sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh được ảnh hưởng rất nhiều từ các giáo lý Đạo Phật về hòa bình, sự tha thứ, tâm linh, sự tối giản và phi bản ngã như những nhân tố quan trọng của sự sống nhân loại và hòa bình thế giới. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là thúc đẩy tình cảm giữa con người, hy sinh những niềm vui vì người dân, tự hoàn thiện, tu dưỡng đạo đức cá nhân, tăng cường tình đoàn kết giữa mọi người… Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhìn vào các tư tưởng đạo Phật, bao gồm các triết lý, để phát triển thế giới quan về hòa bình, sự chân thành, lòng tốt, vẻ đẹp, tình thương. Thậm chí, trong các chuyến thăm tới các nước khác nhau và các bức thư chính thức gửi các nhà lãnh đạo, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng hay đề cập đến sự hòa nhập về tinh thần, tình thương yêu, lòng vị tha, đạo đức, phẩm chất con người và sự đồng cảm với đồng loại. Thực tế, một trong những tư tưởng về hòa bình thế giới của Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ bản chất nhân văn hòa bình của đạo Phật.

Nếu phân tích, sự cộng hưởng trong các tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ yếu là nhằm mục đích đem lại hòa bình thế giới thông qua việc chống lại chủ nghĩa thực dân và giảm dần ảnh hưởng của các cường quốc đế quốc, để tạo điều kiện cho sự phát triển của các dân tộc độc lập vẫn còn non trẻ. Trong các bức thư của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần đề cập đến Hiệp định Geneva, và nhấn mạnh đến các nguyên tắc dân chủ và tôn trọng ý chí người dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng ý thức được một thực tế là các cường quốc đế quốc sẽ không dễ dàng trao lại tự do các nước thuộc địa. Chính vì vậy, Người kêu gọi các nước mới giành được độc lập phải tránh các khối liên minh và phấn đấu vì cuộc sống tốt đẹp của người dân. Các bức thư mà Người gửi tới các nhà lãnh đạo trên Thế giới, cho thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn muốn phấn đấu vì sự phát triển và hòa bình Thế giới./.