CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT

Vùng đất chịu nhiều bom nhất trong chiến tranh Việt Nam không nằm trên lãnh thổ Việt Nam mà nằm ở... Lào.

Hãy tưởng tượng về việc cứ 8 phút, lại có một chiếc máy bay ném bom lên đất nước bạn. 8 phút một lần, 24 tiếng một ngày và liên tục trong vòng 9 năm. Hơn 580.000 lượt xuất kích của máy bay ném bom và hơn 2 triệu tấn bom được đổ xuống. Đó là những gì đã diễn ra trên đất Lào từ năm 1964 đến năm 1973.

Huyên Phôn - Xa - Vẳn, tỉnh Xiêng Khoảng - Lào, nằm trên hành lang bay của chiến đấu cơ Mỹ trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam và trở thành nơi cắt sả không chính thức của khoảng 270 triệu quả bom các loại khiến cho nơi này trở thành điểm bị ném bom nặng nền nhất trên thế giới nếu tính bình quân đầu người. Với dân số khoảng hơn 50 nghìn người, có nghĩa là mỗi người dân Phôn - Xa - Vẳn ''được chia'' tới 5400 quả bom. Trong số 270 triệu quả bom thả xuống, người ta ước tính có khoảng 80 triệu quả bị xịt, khiến cho khu vực này trở nên vô cùng nguy hiểm và nhiều vùng đất thậm chí không thể sử dụng được. Tổ chức tư vấn bom mìn - một tổ chức phi chính phủ cho biết, mặt dù đã có những nổ lực dọm dẹp bom mìn từ năm 1994 tới nay, nhưng người ta ước tính, với tốc độ hiện tại, phải mất 100 năm nữa, vùng đất này mới hoàn toàn sạch bóng bom Mỹ. Nói chuyện với những người dân Lào, họ chia sẻ rằng: '' ...thỉnh thoảng vẫn có người nước ngoài đến xem những hố bom nên dân làng muốn giữ chúng lại. Đất đai rộng, mà lấp hố bom đi cũng tốn tiền, nên cứ để như thế, để con cháu và khách khứa biết mảnh đất này đã từng thế nào.'' Thậm chí trên dòng Sê Phôn những người lái đò vẫn chèo những con thuyền được ghép lại từ những vỏ bom bi. Vỏ bom bi nhẹ, để dễ nổ ra "bom con", nên làm thuyền được. "Cứ 12 cái vỏ thì làm được một cái thuyền".

Thầy mình nói nói vui thế này: '' Quả thật, nước Mỹ cũng rất hào phóng và rộng lượng, năm 1972, họ ''viện trợ'' cho chúng ta rất nhiều ''đồ gia dụng'' được làm bằng nhôm chất lượng cao như bàn, ghế, ấm chén, thậm chí là điếu cày với giá trị cả trăm nghìn USD một bộ, và họ cũng không quên người người anh em, những người đồng chí tốt của chúng ta - dân tộc Lào. Và người Mỹ cũng viện trợ cho Lào những con thuyền được làm từ vỏ bom.''