Những nhân tố tác động đến công tác xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

 

Trong quá trình thực thi nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng luôn chịu sự tác động, chi phối đa chiều của những nhân tố chủ quan và khách quan đến từ trong và ngoài nước. Trước bối cảnh mới, việc xây dựng, phát triển đội ngũ làm công tác này cũng đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức.

Nhân tố khách quan

Những thập niên qua, thế giới có nhiều diễn biến phức tạp. Trên mặt trận tư tưởng, lý luận cũng có những cuộc tranh luận gay gắt giữa các trường phái, các nhà tư tưởng. Điều này đòi hỏi đội ngũ cán bộ làm công tác lý luận phải luôn nhạy bén, đưa ra những kiến giải thuyết phục với nền tảng lý luận vững chắc, tạo điểm tựa tinh thần cho người dân tin tưởng đi theo.

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với nền tảng công nghệ số, in-tơ-nét, sự ra đời của mạng xã hội toàn cầu đã đem đến cho con người lượng thông tin khổng lồ. Trên không gian mạng, các quốc gia có cơ hội xích lại gần nhau để hợp tác, trao đổi, chia sẻ vì hòa bình, thịnh vượng và sự phát triển. Đây là điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng tiếp cận những tri thức, kỹ năng mới; học tập, tiếp thu kinh nghiệm của các chuyên gia, nhà khoa học lớn để không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn. Tuy nhiên, sự bùng nổ của công nghệ thông tin với những tin tức trái chiều đến từ nhiều luồng, do nhiều thế lực thù địch chủ động tấn công cũng gây nhiều khó khăn cho đội ngũ làm công tác tư tưởng, lý luận trong việc nắm bắt tình hình, định hướng dư luận, việc đưa ra những phương án xử lý, khắc phục hiện tượng phức tạp, nhạy cảm...

Hiện trên thế giới tồn tại nhiều đảng phái chính trị với những thể chế, hệ tư tưởng khác nhau, các thế lực thù địch với âm mưu “diễn biến hòa bình” thường công kích, chống phá, can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của các quốc gia, dân tộc. Vì vậy để bảo vệ, củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng, ngoài việc hiểu sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đội ngũ làm công tác tư tưởng, lý luận của Đảng phải biết vượt qua những rào cản, hạn chế của cá nhân, tìm hiểu sâu các hệ tư tưởng, các thể chế chính trị của các quốc gia khác để vừa bảo vệ, vừa đấu tranh, sàng lọc, nhằm khẳng định những giá trị vượt trội mang tầm thời đại của những tư tưởng mà Đảng, Nhà nước ta lựa chọn, được nhân dân tin tưởng đi theo; đồng thời, bổ sung những luận điểm tư tưởng mới, phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của quốc gia, dân tộc.

Sau gần 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng,... tạo được dấu ấn tốt đẹp với bạn bè quốc tế. Tuy nhiên với xuất phát điểm kinh tế thấp cùng truyền thống văn hóa của cư dân nông nghiệp nên thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của nước ta có thể kéo dài với nhiều khó khăn, thử thách. Cuộc đấu tranh giữa cái cũ với cái mới, giữa truyền thống và hiện đại, giữa cái lạc hậu với cái văn minh, tiến bộ diễn ra quyết liệt, dai dẳng. Trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, văn nghệ cũng tồn tại những luồng tư tưởng đan xen, ý kiến trái chiều, phủ nhận thành tựu của công cuộc đổi mới cũng như gieo rắc những tư tưởng bi quan, hoài nghi dao động... Điều đó đòi hỏi vai trò, trách nhiệm của đội ngũ những nhà lý luận, nhà tư tưởng phải giải quyết tốt những vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra.

Nhân tố chủ quan

Trong điều kiện Đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn diện mọi mặt đời sống chính trị - kinh tế - xã hội - văn hóa, vấn đề tạo dựng nền tảng tư tưởng, lý luận luôn được Đảng ta quan tâm, coi đó là vấn đề trọng tâm, then chốt quyết định sự tồn vong của Đảng, của chế độ. Bàn về tầm quan trọng của công tác lý luận, V. I. Lê-nin từng khẳng định, không có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng... Chỉ đảng nào được một lý luận tiền phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiền phong. Tiếp thu tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đặc biệt nhấn mạnh đến công tác tư tưởng, lý luận. Trong các tác phẩm Đường kách mệnh, Sửa đổi lối làm việc, Người khẳng định, lý luận như kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế; không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi. Nhưng để học tập, tuyên truyền và vận dụng lý luận vào thực tiễn cách mạng thì phải có đội ngũ cán bộ. Vì thế trong quá trình thành lập Đảng, Người đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, tuyển chọn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ; thành lập các cơ quan báo chí để việc tuyên truyền được nhanh chóng, hiệu quả.

Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng và trong công cuộc xây dựng đất nước, Đảng ta luôn đề cao vai trò gương mẫu, tiên phong của đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận - đội quân tinh nhuệ có vai trò gìn giữ “bức tường thành” của Đảng, của chế độ. Đánh giá cao vai trò của công tác tư tưởng, lý luận, văn học, nghệ thuật và đội ngũ cán bộ làm công tác này, những năm qua Đảng đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, như Thông báo Kết luận số 94-TB/TW, ngày 30-12-2002, của Ban Bí thư, về “Tăng cường công tác đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa”; Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 16-06-2008, của Bộ Chính trị khóa X, về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”; Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Bộ Chính trị, về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”... trong đó nhấn mạnh đến việc phải xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác này một cách đồng bộ, có chất lượng.

Trong điều kiện thế và lực của đất nước không ngừng được củng cố, tăng cường, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao, những chính sách về tuyển dụng, đãi ngộ nhân tài, về tiền lương và phụ cấp cho những người làm công tác tư tưởng, lý luận được cải thiện sẽ là sức hút đối những người có tài năng, có nhiệt huyết với công việc này. Tuy nhiên, bên cạnh những điều kiện thuận lợi thì bối cảnh tình hình trong nước và những hạn chế của chính đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận của Đảng hiện cũng đang bộc lộ nhiều bất cập, tác động đến việc xây dựng, phát triển lực lượng. Sự chống phá của các thế lực thù địch diễn biến phức tạp với nhiều nhóm, đối tượng đa dạng, hoạt động trên nhiều địa bàn, lĩnh vực (trọng tâm là lĩnh vực tư tưởng, văn hóa). Các thế lực thù địch sử dụng nhiều chiến thuật, phương thức hiện đại, tinh vi lợi dụng những ưu thế vượt trội của mạng in-tơ-nét, truyền thông, sự nhẹ dạ, cả tin của một bộ phận đồng bào, sự bất mãn của một số phần tử cơ hội trong hệ thống cơ quan Đảng, Nhà nước để chống phá, gây nhiễu dư luận. Trong khi đó lực lượng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch còn mỏng, nhận thức chưa đồng đều, thiếu kinh nghiệm thực tiễn nên việc nắm bắt, dự báo và xử lý thông tin còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra. Mặt khác, đội ngũ này cũng đang có nguy cơ “già hóa”, thiếu đội ngũ trẻ kế cận; trình độ, thao tác tiếp cận công nghệ thông tin còn chậm; khả năng sử dụng ngoại ngữ trong khai thác, tìm kiếm, theo dõi thông tin từ những trang mạng nước ngoài còn hạn chế, gây những khó khăn nhất định trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ.

Lĩnh vực tư tưởng, lý luận là lĩnh vực đặc thù, khó khăn, không dễ tiếp cận, đòi hỏi bản lĩnh, kinh nghiệm, trong khi đó mức lương và thu nhập còn thấp nên khó hấp dẫn, thu hút được học sinh, sinh viên tham gia lựa chọn ngành công tác tư tưởng, xây dựng Đảng, chính quyền ngay từ cấp học đại học và sau đại học. Điều này gây sự thiếu hụt đội ngũ cán bộ kế cận.

Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác lại các quan điểm sai trái thù địch vẫn còn nặng về lối tư duy và phương thức truyền thống, thiên về tuyên truyền miệng là chủ yếu, trong khi bối cảnh tình hình đã thay đổi, thế lực thù địch rất đa dạng, phương thức, chiêu bài tác động tinh vi, vì thế cách tuyên truyền theo mô hình, phương thức truyền thống chưa thực sự phát huy được khả năng, công dụng trong bối cảnh mới. Một số cơ quan, đơn vị làm công tác xây dựng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng còn chậm trong việc đưa ra quan điểm, lập trường; lúng túng trong xử lý những tình huống phức tạp. Việc xây dựng các tiêu chí để nhận diện các thế lực phản động, các quan điểm thù địch, sai trái còn thiếu, chưa nhất quán, đồng bộ. Các chế tài xử lý vụ, việc vi phạm còn nhẹ, thiếu tính răn đe, cảnh báo.

Do những điều kiện đặc thù của các địa phương, việc xây dựng mạng lưới trong phòng, chống, đấu tranh những quan điểm sai trái, thù địch chưa được quan tâm đúng mức. Mạng lưới này chỉ tập trung ở các đô thị, thành phố lớn, phân bổ chưa đồng đều, chưa có sự gắn kết, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị, ngành, nghề, vùng, miền; vẫn còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào Trung ương. Một số ban chỉ đạo hoạt động còn nặng về hình thức, thời vụ, nhiệm kỳ, thiên về báo cáo, hành chính mà thiếu sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong hoạt động thực tiễn.

Để nâng cao chất lượng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình hiện nay cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có những giải pháp cơ bản:

          Thứ nhất, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành về vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của đội ngũ cán bộ chuyên trách tham gia trực tiếp vào công tác xây dựng, bảo vệ nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng. Đây là đội quân tinh nhuệ, tiên phong trên mặt trận tư tưởng. Qua học tập di sản lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, qua tổng kết thực tiễn, đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng phải cung cấp được những luận cứ khoa học để tuyên truyền, phổ biến sâu rộng cho nhân dân hiểu sâu sắc hơn về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, về bản chất tốt đẹp của Đảng, Nhà nước ta; để người dân ngày càng vững tin vào Đảng, vào chế độ; biết cảnh giác và nhận diện rõ âm mưu, luận điệu sai trái, thù địch của các thế lực phản động ở trong và ngoài nước. Cần xác định rõ lực lượng chuyên trách (đội ngũ cán bộ tuyên giáo) và lực lượng thường xuyên (toàn thể cán bộ, đảng viên, nhân dân) để phối hợp, tập hợp lực lượng và các giai tầng một cách nhịp nhàng, có hiệu quả. Phát huy thế mạnh của từng lĩnh vực, từng cá nhân và các tổ chức chính trị - xã hội. Mặt trận tư tưởng, lý luận rất rộng lớn, sự tấn công, chống phá của các thế lực thù địch rất đa dạng, tinh vi, nhiều thủ đoạn nên đòi hỏi kinh nghiệm, bản lĩnh chính trị, chuyên môn và thế mạnh của từng cá nhân, cộng đồng trong việc chung sức, đồng lòng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, của các tổ chức, đoàn thể, tạo không gian, môi trường sống và làm việc khoa học, nhân văn, lành mạnh, vì sự phát triển của đất nước và của mỗi cá nhân.

Việc nhận thức, đánh giá đúng vai trò, vị trí của đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ kích thích, động viên những người tham gia trực tiếp vào lĩnh vực đặc biệt này có thêm động lực, niềm tin để cống hiến; từ đó có những tham vấn, góp ý hữu ích cho các cơ quan, tổ chức Đảng trong việc nhận định tình hình, hoạch định chủ trương, chính sách một cách thiết thực, hiệu quả.

Thứ hai, đẩy mạnh việc đổi mới cơ chế, chính sách trong việc phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, thu hút người tài, người có bản lĩnh, kinh nghiệm để tạo ra một lực lượng cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, có sự trao truyền, nối tiếp giữa các thế hệ. Tạo môi trường hấp dẫn (về điều kiện làm việc, chính sách tiền lương, nhà ở...) để người tài yên tâm công tác, tâm huyết với nghề, có nhiều đóng góp vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh chống lại âm mưu, quan điểm sai trái của các thế lực thù địch.

Đối với lực lượng trực tiếp làm công tác tuyên giáo các cấp phải có bản lĩnh chính trị, tư tưởng vững vàng, kiên định và tuyệt đối trung thành với Đảng, có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, lành mạnh, vừa phải thật sự tinh thông, nhanh nhạy và sáng tạo. Tạo điều kiện cho họ được tham gia các khóa học tập dài hạn, ngắn hạn về cả chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị. Khuyến khích và tạo điều kiện cho cán bộ tuyên giáo chủ động, sáng tạo trong đổi mới phương thức hoạt động. Cổ vũ các phương thức hoạt động theo nhóm để có nhiều sáng kiến dự báo, giải pháp xử lý các tình huống tư tưởng; sử dụng triệt để những tiện ích, công nghệ thông tin hiện đại trong công tác tuyên giáo, trong phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch...

Thứ ba, xây dựng hệ thống tiêu chí cụ thể trong việc nhận diện những nhóm, đối tượng chống phá, thù địch. Có chế tài, hành lang pháp lý đủ mạnh để cảnh báo, xử lý, răn đe những hành vi vi phạm, đồng thời bảo vệ đội ngũ, cán bộ làm công tác đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. Trước mắt cần hướng dẫn và triển khai có hiệu quả Luật An toàn thông tin mạng (năm 2015), Luật An ninh mạng (năm 2018) để mọi người dân hiểu và ý thức rõ về quyền lợi, trách nhiệm của bản thân trong việc cung cấp, xử lý và tiếp nhận thông tin cũng như nhận diện, phân biệt được thông tin tốt - xấu, thật - giả trong thời đại bùng nổ của công nghệ thông tin, in-tơ-nét, mạng xã hội, từ đó có phương thức bảo vệ an toàn cho bản thân và các cơ quan, tổ chức.

Thứ tư, nâng cao phẩm chất, bản lĩnh chính trị cách mạng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng tiếp cận in-tơ-nét, mạng xã hội, thành thạo ngoại ngữ; tiên phong trong nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng để đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh phức tạp hiện nay. Đội ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng phải tạo được niềm tin và uy tín đối với cộng đồng thông qua những bài viết, bài phát biểu, qua những hành động cụ thể mang tính thiết thực, sắc về lý luận và sâu về thực tiễn, xứng đáng là đội quân tinh nhuệ, là lực lượng xung kích, tiên phong của Đảng trên mặt trận đầy chông gai, thử thách nhưng cũng rất vinh quang, tự hào./.