Hình thành và lan tỏa văn hóa ứng xử của quân nhân trên không gian mạng

Là bộ phận đặc thù của xã hội, trong những năm gần đây, số lượng cán bộ, đảng viên công tác trong lực lượng vụ trang đã và đang tham gia MXH ngày một nhiều. Phan lớn quân nhân khi tham gia MXH đều có thái độ, hành vi ứng xử phù hợp, là lực lượng xung kích đi đầu trong tuyên truyền phổ biến đường lối quan điểm cua Đang, chính sách và pháp luật của nhà nước; truyền cảm hứng, khơi dậy khát vong và lan tỏa các giá trị cuộc sống, đống thời chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái thù địch, các tư tưởng, hành vi phản giá trị, thực sự là lực lượng chính trị trung thành của Đảng, là chỗ dựa, cầu nối giữa Đảng, nhà nước với nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh những hành vi ứng xử đẹp, cũng có không ít quân nhân có tư tưởng, thái độ và hành vi thiếu chuẩn mực, vi phạm phẩm chất đạo đức lối sống, cá biệt có quân nhân vi phạm quy định của quân đội, pháp luật của Nhà nước. Do đặc tính có khả năng kết nối rộng, không bị chi phối bởi yếu tố không gian và thời gian, tuổi tác, giới tính, trình độ và nghề nghiệp; một quân nhân có thể tham gia nhiều MXH với các tài khoản khác nhau, có thể công khai, cũng có thể ẩn danh. Ngôn ngữ giao tiếp chủ yếu trên MXH là chữ viết và ký hiệu nên cảm xúc dễ bị che dấu, khó có thể cảm nhận một cách chính xác dẫn đến một số quân nhân nhận thức chưa đầy đủ, dễ có những hành vi phản cảm, phản giá trị. Họ dễ sa vào lối sống ảo, dành nhiều thời gian truy cập các trang MXH, làm ảnh hưởng xấu đến tinh thần, sức khỏe và chất lượng công việc. Họ sẵn sàng sử dụng những ngôn từ xa lạ, các nickname lạ, tây hóa; dùng tiếng lóng, thêm, bớt thay thế chữ cái, viết chữ hoa tùy tiện, viết sai chính tả, những phát ngôn dung tục, phần đa chỉ chú ý đến sống ảo, tìm mọi cách để đăng tải, chia sẻ các nội dung sao cho đạt được nhiều like, view, comment nhất mà ít quan tâm tới cac giá trị, chuẩn mực của cuộc sống thực. Nhiều quân nhân thiếu bản lĩnh chính trị, không có chính kiến trước các hiện tượng chính trị - xã hội diễn ra trên môi trường mạng. Họ sẵn sàng chạy theo tâm lý đám đông, thể hiện cảm xúc, thái độ như thích (like), yêu thích (love), chia sẻ (share), bình luận (comment)... một cách vô thức hay theo thói quen mà không xem xét, cân nhắc hậu quả, thậm chí không đọc, không nghiên cứu bản chất của vấn đề. Cá biệt có không ít quân nhân còn có các hành vi vi phạm quy định của đơn vị, kỷ luật quân đội, làm lộ lọt thông tin bí mật quân sự như đăng tải, chia sẻ các hình ảnh, video clip, tự livestream về bản thân và hoạt động của đơn vị và coi đó là thú vui, niềm tự hào. Nhiều quân nhân còn sử dụng MXH làm công cụ để quảng bá, đánh bóng hình ảnh, khoe khoang thành tích bản thân, gia đình; quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm mà bản thân, gia đình mình kinh doanh. Không ít quân nhân lấy danh nghĩa là cán bộ, đảng viên đang công tác trong lực lượng vũ trang để tham gia bình luận vào các hiện tượng chính trị - xã hội nóng của thế giới, khu vực và trông nước. Những bình luận đó chỉ mang tính cá nhân, không phù hợp với đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Thực trạng đó đã và đang làm ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng thực hiện nhiệm vụ của quân nhân, các cơ quan, đơn vị; ảnh hưởng xấu tới truyền thống, bản chất quân nhân cách mạng, phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ. Giải pháp cơ bản để hình thành và lan tỏa văn hoá ứng xử của quân nhân khi tham gia mạng xã hội hiện nay:

Tuyên truyền, giáo dục được xem là giải pháp cơ bản có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong nâng cao văn hóa ứng xử của người quân nhân khi tham gia môi trường MXH. Thông qua tuyên truyền, giáo dục. trực tiếp góp phần trang bị cho quân nhân nhưng tri thức, sự hiểu biết về đường lối quan điểm cua Đảnu, chính sdch và pháp luật của nhà nước, quy định của đơn vị, quân đội; những nội dung được làm, nên làm và không được làm khi tham gia môi trường mạng. Đẩy mạnh việc khai thác và ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật vào công tác tuyên truyền, giáo dục, sử dụng có hiệu quả chính môi trường MXH, coi đây là kênh quan trọng để tuyên truyền, giáo dục quân nhân bằng cách chủ động thành lập, xây dựng và phát triển các nhóm (Group), fanpage của cơ quan, đơn vị với các thành viên nòng cốt; có kế hoạch hoạt động khoa học, hiệu quả, hấp dẫn nhằm thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên trong đơn vị tham gia. Tạo sân chơi, môi trường mạng an toàn, lành mạnh.

Bên cạnh đó, xây dựng và hình thành các kỹ năng cần thiết khi tham gia môi trường MXH cũng rất quan trọng. Các kỹ năng cơ bản mà quân nhân cần trang bị đó là: kỹ năng giao tiếp, tiếp nhận, xử lý, phân tích và chia sẻ thông tin: kỹ năng ứng phó với dư luận xa hội và vượt qua khủng hoảng MXH: kỹ năng tuyên truyền và đâu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các tư tưởng, hành vi phản giá trị trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Những kỹ năng đó không biệt lập tách rời mà có mối quan hệ biện chứng với nhau giúp cho người quân nhân có những hành vi đúng, phù hợp với các giá trị chuẩn mực của xã hội, quân đội. Việc rèn luyện, hình thành các kỹ năng cần phải được tiến hành thường xuyên. Cần có sự phối hợp, giúp đơ của cấp ủy đảng các cấp, các cơ quan chức năng và bản thân mỗi quân nhân, trong đó vai trò, tinh thần tự tu dưỡng, rèn luyện của mỗi quân nhân có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Môi trường văn hóa quân sư lành mạnh là điều kiện lý tưởng để nuôi dưỡng, giáo dục, rèn luyện quân nhân, tạo điều kiện để quân nhân có khả năng phát triển một cách toàn diện. Ngày nay, môi trường văn hóa quân sự không chỉ bó hẹp trong đời sống thực của người quân nhân mà nó đã có sự mở rộng, phát triển trên môi trường số, không gian mạng. Do đó, xây dựng môi trường văn hóa quân sự cần phải được xem xét, tiếp cận và tiến hành đồng thời cả trong đời sống thực và trên không gian mạng, trọng tâm xây dựng mối quan hệ giữa con người với con người, cấp trên với cấp dưới theo đúng quy định. Vì vậy, các mối quan hệ xã hội của quân nhân trên môi trường mạng cũng cần phải được quan tâm chú trọng, được quản lý chặt chẽ, hiệu quả. Làm tốt công tác quản lý, đăng ký thống kê các tài khoản MXH của quân nhân thuộc quyền. Giám sát thường xuyên, kịp thời phát hiện và xử lý các tài khoản có các hành vi phản cảm, trái quy định. Ứng xử có văn hóa phải là những hành vi mang tính tự nguyện, tự giác, không chịu sự tác động của bất cứ nhân tố nào. Thực hiện hành vi của mình phải xuất phát từ cái tâm trong sáng, không vụ lợi, hành động trở thành nhu cầu thói quen, lẽ sống thường ngày và phải hướng đến các giá trị chuẩn mực Chân - Thiện - Mỹ. Hành vi ứng xử có văn hóa không đồng nghĩa với hành vi bắt chước. Trái lại chủ thể ứng xử có văn hóa trên cơ sở nhận thức đúng, phải tự giác và quyết tâm thực hiện hành vi của mình vì lợi ích chung của tập thể, cộng đồng, xã hội, cho dù quyết định, hành vi của mình có thể tạm thời đi ngược lại với số đông trên MXH. Mặt khác, ứng xử chỉ đạt đến văn hóa khi nó phải có sức lan tỏa lay động lòng người. Ý tưởng đẹp, hành vi đẹp nêu chỉ dừng lại ở mộtt cá nhân thì chưa được coi là đạt tới văn hóa ứng xử theo đúng nghĩa của danh từ này. Nó phải được lan tỏa, phát triển rộng khắp, trở thành phong trào mang tính tự giác sâu rộng, thu hút đông đảo quân nhân tham gia.

Hình thành va lan tỏa văn hóa ứng xử của quân nhân trên không gian mạng trong giai đoạn hiện nay cần phải được tiên hành đồng thời, hiệu quả nhiều giải pháp để hình thành và phát triển văn hóa ứng xử quân nhân. Giữ vững và phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới./.