Cần sớm nhận ra bẫy đầu tư Trung Quốc

 

Các công ty Trung Quốc với chủ trương Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường khai thác tận diệt, ảnh hưởng đến môi trường đã liên tục nhận được những cáo buộc từ nhóm hoạt động môi trường rằng họ không minh bạch trong hoạt động của mình và đang phá hủy hệ sinh thái trong việc tìm kiếm nguyên liệu thô ở khắp Châu Phi. Các nhà hoạt động môi trường cho rằng, hoạt động này để tránh tình trạng “suy thoái sinh thái” trong công viên.

Không chỉ Zimbabwe, tại Kenya, các công ty Trung Quốc cũng gặp rắc rối lớn. Công ty Trung Quốc và các đối tác của họ ở Kenya hồi năm ngoái đã gặp thất bại lớn khi một tòa án dừng việc xây dựng nhà máy nhiệt điện than trị giá 2 tỷ USD. Vụ việc bị dừng lại sau khi các nhà môi trường khởi đơn kiện các công ty này, lập luận rằng dự án này gây nguy hiểm cho thị trấn ven biển Lamu nằm trong danh sách Di sản Thế giới của UNESCO. Ước tính chi phí của nhà máy là 2 tỷ USD thì có khoảng 1,2 tỷ USD đến từ Ngân hàng Thương mại Công nghiệp Trung Quốc. Trung Quốc đang tài trợ cho tám dự án chạy bằng than ở châu Phi - trong đó có nhà máy nhiệt điện than Hamrawein của Ai Cập. Trên khắp châu Phi, từ Kenya đến Mozambique, Nigeria và Cộng hòa Dân chủ Congo, các công ty Trung Quốc đã phải đấu tranh với các nhà bảo vệ môi trường, cáo buộc họ phá hủy hệ sinh thái để tìm kiếm hàng hóa, bao gồm dầu, kim loại và gỗ. 

Tổ chức Hòa bình xanh, một tổ chức môi trường phi chính phủ cho biết, nhu cầu gỗ ngày càng tăng của Trung Quốc đang gây áp lực lên các khu rừng ở lưu vực Congo, khu rừng nhiệt đới lớn thứ hai thế giới sau Amazon. Lưu vực Congo trải dài qua Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Cộng hòa Congo, Guinea Xích đạo và Gabon. Trung Quốc là nhà nhập khẩu gỗ tròn lớn nhất từ các nước Trung Phi và các công ty Trung Quốc hiện quản lý các nhượng quyền rừng tương đương với khoảng 25% diện tích nhượng địa được giao ở rừng lưu vực Congo, theo tổ chức Hòa bình xanh Châu Phi.

Trung Quốc là nhà đầu tư và nhà tài chính lớn nhất ở Zimbabwe, nơi một số công ty Trung Quốc cũng khai thác vàng, kim cương và các khoáng sản khác. Bắc Kinh là đồng minh ngoại giao và kinh tế quan trọng của Zimbabwe kể từ khi Mỹ và EU áp đặt trừng phạt.

Trước việc Zimbabwe rút giấy phép hoạt động của các công ty Trung Quốc, phía Bắc Kinh đã lên tiếng mạnh mẽ. Đại sứ Trung Quốc nói và muốn chính phủ Zimbabwe minh bạch hơn, sử dụng tiền khai thác để phát triển đất nước và cải thiện cuộc sống của người dân. Đây là bẫy mà Trung Quốc dùng đi vào các nước kém phát triển và cuối cùng là thôn tính đất, tài nguyên của các quốc gia này. Việt Nam cũng cần rút ra bài học cần thiết để tránh rủi ro.